Toen ik hier ruim 40 jaar geleden kwam wonen heb ik me bij de groepspraktijk in Noord gemeld. Ik ben de tel kwijt. De eerste 25 jaar heb ik twee artsen gehad. Daarna ging het snel. De een kwam, de ander ging. Toen ik laatst vroeg “wie is mijn huisarts nu eigenlijk?” Kwam het antwoord: “zo doen we het niet meer.” Eigenlijk wist ik het al. Op een korte oase na is dat al zeker een jaar of zes aan de hand. Kennelijk kijken ze in je patiëntendossier (je mag duimen dat dit compleet is) en de assistente of geraadpleegde arts doet zijn/haar werk daarmee.
Ik heb daar grote problemen mee. Niet voor iedereen, de meeste jonge mensen hebben zo weinig een arts nodig dat dat prima kan werken. Maar niet als algemeen leidend beginsel. Er is een stevige kategorie ouderen en chronisch zieken, vereenzamende mensen die je zo niet kunt behandelen. En dat is Qua werk waarschijnlijk het hoofdbestanddeel van een praktijk.
Laat ik vooropstellen dat ik de beweging in die richting ook snap. De eerstelijnszorg heeft er veel taken bijgekregen die uit de specialistische hoek komen rond chronisch zieken. Er is veel administratieve rompslomp ontstaan door marktwerking en de sturende rol van zorgverzekeraars. Ik zie ook steeds meer huisartsen die parttime werken. En ik weet niet of het gezondheidscentrum Noord ook een winstdoelstelling heeft…. het lijkt er wel op. Het is in ieder geval een agglomeraat van meer dan 20 groepspraktijken in het hele land. En één van de eerste beloften is: “iedere patiënt heeft een eigen huisarts die uiteraard niet altijd beschikbaar is…. “ niet dus.
Ik benijd huisartsen die op dit moment in de voorhoede van de zorg staan en zeker nu in Coronatijd dan ook niet.
Laat ik toelichten waarom ik het fout vind om “de vaste huisarts” te rigoureus af te schaffen. Laat ik beginnen met een buurvrouw. Ze is 85. Twee jaar geleden viel ze in de kelder, kreeg een delier en raakte een tijd zo erg de draad kwijt dat ze is opgenomen op de gesloten afdeling van het verpleeghuis. We hadden onze laatste vaste huisarts gemeen. Hij kende haar. Zag dat er iets was blijven hangen na het delier, snapte een aantal complicaties in het karakter en ze vertrouwde hem. Later viel ze nog eens, brak een heup en na revalidatie droeg de tweedelijn mevrouw over aan de thuiszorg. Sindsdien gaat het aardig. Een maand geleden belde ze me op: “ik kreeg bezoek van een raar brutaal mens, in een spijkerbroek en met een rugzakje, die allerlei vragen stelde die haar niks aangaan en toen wou ze ook nog bloed prikken. Ik heb haar weggestuurd”. Ik heb er achteraan gebeld. En kreeg uiteindelijk een aardige mevrouw aan de bel die zei dat ze huisarts was, dat het team mijn buurvrouw al zo lang niet meer had gezien En ze zich zorgen maakten. Ze had eerst gebeld en ze werd dus ook telefonisch “afgepoeierd”. En dan zonder nadere begeleiding of wat ook maar gewoon aanbellen. Hoe naïef is een huisarts tegenwoordig? Ik heb deze arts twee namen gegeven van mensen die mijn buurvrouw wél vertrouwt en haar de raad gegeven die eerst te bellen zodat de arts en zijn/haar goede bedoelingen kan worden “ingeleid”. Dat moet ik een arts uitleggen? Schrijven ze alleen somatische steno in zo’n dossier, is er niemand die zich realiseert dat het hier om iets kwetsbaars gaat? Kennelijk. En kennelijk gingen de zorgen ook niet al te diep, want noch de buurvrouw, noch de andere vertrouwensman, noch ik hebben ooit meer iets van het bezorgde team gehoord.
Kennelijk, alleen wat somatische aantekeningen. En zijn die dan kloppend en compleet? Mijn ervaring van de laatste twee weken.
Tja, ik moet ook niet teveel mopperen, mijn eerste huisartsen en ik noemden elkaar bij de voornaam. Ze wisten wat voor werk ik deed, dat ik in het bestuur zat gedurende 8jaar van het revalidatiecentrum het Roessingh, dat ik liever minder zorg krijg dan meer, dat ik af en toe mopper te veel medicijnen te krijgen en door mijn werk gewend ben enigszins serieus genomen te worden. Nu kreeg ik twee weken geleden een stapeltje Coronaklachten en dus liet ik me testen: uitslag negatief, mooi, maar van een negatieve uitslag worden de klachten niet minder, deze week in tegendeel zelfs. Ik heb drie keer eerder een longontsteking gehad en ik begon wat te herkennen. Dus ik belde met de vraag of een van de artsen even wou luisteren. De eerste horde is een praktijkassistente. Die me niet kent. Die niet kan inschatten hoe goed ik op mijn 74ste inmiddels mijn eigen lijf ken en enigszins panikeerde toen ik zei dat mijn thermometer kapot was en dus niet zeker wist dat ik geen verhoging had. Die temperatuur bleek het kriterium en niet degene die met een vraag kwam. Ik heb al mijn aanleg voor cynische vragen ingeslikt. Een tweede keer uitleg gegeven en aangedrongen. Waarna ik na een uur werd teruggebeld door dezelfde assistente. Die me wist te melden dat ik het maar gewoon moest uitzieken. Ze had met “de” dokter gesproken, welke zal altijd geheim blijven, ze kent mij niet Ik ken hem niet…. een dossier met aantekeningen over copd en longontstekingen Is zonder aanwijsbare verhoging geen reden om een bellende patiënt serieus te nemen.
Ik neem aan dat ik niet de enige ben die bij dit soort ervaringen een lichte wanhoop voelt opkomen. Het zal ook bij andere praktijken gebeuren. Nou heeft deze wel een trackrecord van duiventil en dus is het hier wat zorgwekkender. Vanmiddag nog kreeg ik de bevestiging dat er alleen waarnemers werkten. Ik maak me steeds meer zorgen over de zorg: de veel te zware rol van marktpartijen, zorgverzekeraars, de absurde stapels contracten en administratie, het achter indicatiestellers en zorgverleners aan moeten jagen om je patiënten nog geplaatst te krijgen…
maar de onbenulligheid door afstandelijkheid in deze twee situaties was stuitend en dient een leerervaring te zijn. Mensen in gecompliceerde therapeutische situaties, mensen die op de weg naar het einde komen, hebben een arts nodig die ze kennen en vertrouwen, waarvan ze weten dat hij/zij hen kent, de context. Waar ze erop kunnen rekenen dat als het te verwarrend, beangstigend wordt, te deprimerend, er iemand is die dat kent en eventueel ook familie e.d. te woord kan staan. Daarvoor is het nodig dat je als arts bouwt aan dat vertrouwen en in de relatie investeert. Ik merkte exact het tegenovergestelde de laatste tijd. Ik heb een andere huisarts gevonden. Maar mijn vertrek lost niets op. Arts en Zorg heeft nog een boel te doen hier.
Ik hoop dat men nog tijd en energie heeft om wat te leren…