1. Vertrek
Wie gaat wandelen moet een vertrekpunt kiezen. Wat was de eerste country die ik hoorde? Ik denk “Er hangt een paardehoofdstel aan de muur” (toen nog zonder tussen-n na paarde), maar het eerste dat ik echt leuk vond was

We zitten dan direct op één van de veel bezongen Country-paden, mensen die niet deugen. Maar laten we eerst wat rond kijken voor we het over mensen gaan hebben

2. Veel voorkomende zaken in het landschap…
2.1. Wat moet je nou in the country zonder paard?
Het is natuurlijk allemaal begonnen met pioniers en cowboys. En ook de indianen hadden hun paarden. Da’s nostalgie. Je ziet en hoort nauwelijks nog paarden. We herinneren ons natuurlijk allemaal Rawhide met Clint Eastwood. Hit’m up move’m on. Maar nu eerst, de zilveren stalleeuw…

Op die highwaymen kom ik nog terug

2.2. Nou vooruit muilezels dan
Als je geen paard kon kopen voor het werk op de boerderij…. Ook al uit de tijd dit, nu alleen combines en zo. Walter Brennan was een veelgevraagd western-acteur…. Bijna nooit de held.

2.3. En zonder Cowboys
Nee die zie je niet of nauwelijks meer. Hoe dat komt? Ze raden het zelfs af in the Country: Willie Nelson en Waylon Jennings

(Twee van die vier highwaymen van zojuist)

2.4. Treinen
Ja treinen rijden er nog wel, maar niet meer die van vroeger, met die spreekwoordelijke ‘Lonesome Whistle” (nee niet de eenzame wissel maar die melancholieke klank van de stoomfluit). De ouwe romantiek van de Chattanooga choochoo, bijvoorbeeld. Ja treinen en het verkeerde pad: Merle Haggard (hij komt aan het eind even langs samen met Willie) heeft in zijn jeugd in de bak gezeten wegens misdaden begaan langs En op het spoor… Je hoort de eenzame stoomfluit ook in de volgende
Wabash Cannonball met Johnny Cash

(ook een Highwayman)

2.5. Hobo’s
Wat zijn Hobo’s? Dat zijn eenzame, wat mislukte avonturiers die in wagons van vrachttreinen kropen en zo het land doortrokken, een beetje Als de ouwe (maar in de film als jochie) Woody Guthrie, zie die film over Bob Dylan….I’m not there
Hobo Heaven van Boxcar Willie

2.6. Vrachtwagens en lifters
Zeg maar de moderne variant van de vrachttrein en de hobo. Ja vrachtwagens zijn erg populair geworden. Vooral de oplegger, die ze in de Country ‘Semi’ noemen (spreek uit Semmaai). De truckdriver is een beetje de opvolger van de zwervende cowboy, hij rijdt in zijn eentje alle wegen af. Als ie al een vrouw heeft, gaat deze in haar eentje langzaam kapot aan het wachten:
Mamma hated Diesels so bad van Bill Kirchen

Als ie een lifter meeneemt, is de song meestal vanuit de lifter geschreven:
Hank Snow met I’ve been Everywhere

En de ongeëvenaarde versie van het oorspronkelijke nummer van Red Sovine
Big Joe and Phantom 309 van Tom Waits

2.7. Gevangenissen
Ja dat pioniersbloed. Met het primitieve rechtsgevoel en de onmetelijke vrijheidsdrang die daarin wortelen. Veel zijn er in snelrecht gelyncht of opgehangen, zie de arme Tom Dooley, tegenwoordig komen ze in de bak terecht, vooral de mensen met een kleurtje natuurlijk.
Laten we hier volstaan met een, maar dan ook wel erg beroemd, gevangenislied, (met lonesome Whistle)
Folsom Prison van Johnny Cash

3. Wat doen die bewoners van de Country voornamelijk?

3.1. Goud zoeken bijvoorbeeld

Er zijn nogal wat songs die de tijd rond 1900 en verder bezingen, waarin de avonturier geen boer wou worden en langzaam rijk, maar steenrijk na een korte periode van hard werken. Daartoe vertrokken nogal wat pionierende cowboys richting Alaska, North…

North to Alaska van Johnny Horton

3.2. Goud zoeken en erover liegen bijvoorbeeld

Zonder verder kommentaar, deze spreekt voor zich

Saginaw Michigan van Lefty Frizzel

(Saginaw, da’s om de hoek van waar Bob Dylan ter wereld kwam)

3.3. Zuipen….

Tja, wat doet een man die zwerft, eenzaam is, zijn vrouw verloren heeft omdat hij altijd maar on the road was of anders? Het ergste drinklied uit mijn kast:

If drinking don’t kill me van George Jones

3.4. Zwelgen in heimwee

Ik weet niet of het je is opgevallen, maar het zijn allemaal wel heel erg “mannendingen”, treinen, paarden, vrachtwagens.. Vrouwen zitten een beetje erg in de marge, vind je niet? En het volgende stukje muziek wordt dan wel gezongen door een vrouw, maar is geschreven door een man (Gram Parsons) en het eerst vertolkt door een mannelijke band, The Byrds. Maar goed, Heimwee. Een beroemde is natuurlijk 500 miles away from home van Bobby Bare: “teardrops fell on mamma’s note, as I read the things she wrote. She said we miss you son, we love you, come on home”. Maar soms, en zeker in de moderne tijd, kom je gewoon door werk, liefde of wat ook, verder van huis terecht, en dat blijft trekken. Als je een Amerikaan ontmoet en je vraagt naar hoe het hier is om te leven, dan begint hij meestal ook over de plaats waar ie geboren is “the most beautiful state in the U.S.” hoor je dan vaak…. Calling me home….

Hickory Winds met Emmylou Harris

3.5. Verhalen vertellen

We hebben er al een paar gehad: Tom Dooley, Big Joe and Phantom 309, Saginaw Michigan… Bij veel country songs krijg je van die kampvuurbeelden met mannen eromheen die verhalen zingen. Johnny Cash met the Ballad of Ira Hayes bijvoorbeeld, Big bad John van Jimmy Dean. Hier een van de mooiste over de Amerikaanse burgeroorlog:

The Ballad of the Alamo van Marty Robbins

3.6. En niet te vergeten: Vreemdgaan

Er zijn van die mannen, die zich smekend, maar toch met enig succes weten te verzetten en de verleidingen weerstaan. Van dezelfde Marty Robbins is Devil Woman bekend. Maar een prachtige traditionele tearjerker van het watje…

Hank Locklin: Please help me I’m falling

Maar er zijn er tegenwoordig ook modernere jongelui die, alhoewel erg godsdienstig opgevoed en een beetje bang voor hun moeder, toegeven aan de verleidingen…. Hier een van de nieuwere talenten in the country

Mo Pitney met Borrowed Angel

En we kennen het verzet van de vrouw tegen een concurrente. Ze mag niet ontbreken:

Jolene van Dolly Parton

4. Sociale verhoudingen in the Country

En het sociale landschap? Wit, sneeuwwit, bleekschetenwit. Ok een enkele verdwaalde indiaan, zoals de oorlogsheld ‘drunken Ira Hayes’ in the ballad of Ira Hayes van Johnny Cash. En een enkele Hispanic, zoals de zanger Freddy Fender. Nee, het is white superiority met cowboyhoeden en dito laarzen. Sterker nog, het is white MALE superiority. Laten we het even nader bekijken….

4.1. Mannen

Mannen zijn avonturiers, ruwe bolsters, rusteloos, loners. Moeten wij als zeevarende natie iets van herkennen, alleen als bemanningslid moet je leren om lid van een groep, een team, te zijn. Je overleeft het alleen ‘samen’. De ‘countryman’ is op zichzelf aangewezen. Als er iets ook uit de Westerns blijft hangen, is het inderdaad die eenzame held. De man in het witte pak of het zwarte, die de boeven uit een stadje verjaagt, met uit eindelijk de ‘showdown’, de goeierik en de slechterik in een revolverduel in een ongeplaveide straat, waar het stof ze om de laarzen waait en de rest van de bevolking bang vanachter de luiken toegluurt. Ze zitten alleen op hun paard, in hun vrachtwagen, zijn van niemand of niets bang…

En zo voed je natuurlijk ook je zoon op. En als je dat niet kan omdat je zonodig op pad moet, geef je hem toch een meisjesnaam, daar wordtie tough van

A boy named Sue van Johnny Cash

Maar tegenover vrouwen…. Het zijn smeltende watjes. We hebben in North to Alaska little Jenny al langs horen komen. Als mannen aan die onschuldige weerloze wezentjes denken, komt er iets kleins, iets bijna vertederends en onhandigs langs. Of ze ontvluchten de confrontatie en gaan weer op pad, kan ook.

Er zijn van die liefdesverdrietliedjes dat je als Europeaan denkt, ach joh, stuur dat mens weg, schop haar eruit… maar nee, ze blijven klagen (oh Please, release me, weet je nog? van Ray Charles bijvoorbeeld):

Don’t you ever get tired of hurting me met de jonge Mo Pitney weer

O ja natuurlijk zijn er ook meer samengestelde voorbeelden: hier een combi van heimwee en een man die een foute vrouw te veel haar zin geeft: The Streets Of Baltimore, hier Gram Parsons (the Byrds) die ook mooie duetten zong met EmmyLou

4.2. Vrouwen

En nu wordt het echt pijnlijk. OK, volgens de mannen is de kennelijk ideale vrouw (qua uiterlijk of een blonde suikerspin of een katachtige brunette):

• Een trouw, wachtend en smachtend wezentje dat geduldig thuis wacht tot de man bereid is om haar tot vrouw te nemen (the sweet little Jenny’s)
• Iemand die in het openbaar geen scenes maakt of te plakkerig is, altijd bereid is om “I want you” tegen de man te kwelen (Charlie Rich Behind closed doors)
• Altijd vergevend en geduldig is ook als ze haar man niet begrijpt … voorbeeld?

A goodhearted woman, lovin’ a goodtimin’ man Willie Nelson en Waylon Jennings

Maar een beetje countryvrouw heeft geen mannen nodig om haar ideale rolinvulling te bezingen:

Stand by your man van Tammy Wynette

Dit leven moet hard zijn, voor zowel mannen als vrouwen daar. Geen wonder dat het …

5. …..Aangetroffen filosofisch inzicht…..

….Nogal sombertjes is: het gaat allemaal naar de sodemieter, de haaien, de hel, de kloten, … Ja als je ook ziet wat ze roken

It’s all going to pot van Merle Haggard en Willie Nelson

6. Wat is er met de muziek?

Ik vermoed dat de aantrekkelijkheid van Countrysongs m toch het meest zit in de eenvoud. Het zijn herkenbare melodieën in herkenbare accoordenschema’s, meestal drie accoorden, soms vijf. Accoordenschema’s die voorspelbaar verlopen. Verder is er het spel met de instrumenten. Vooral veel gitaren. Zelfs al speel je niet hoorbaar mee, je staat er toch mee in je handen. Vaak de huilende countrygitaar met sliders ( de steelguitar), achtergrondkoortjes. In de traditionele country is er de beroemde country-snik, vooral Tammy Wynette was er een meesteres in. Verder is er in de manier waarop wordt gearrangeerd veel melancholie. Om nou te zeggen dat het één groot deel cliché is, smartlap-achtig is, gaat wel te ver, maar toch er is een zekere hang naar…. Country, zowel de muziek als de teksten zitten inderdaad vol stereotypen, verwijzen in samenhang naar een sociaal landschap dat er nooit helemaal zo was, maar erg voorstelbaar… Dat maakt dat je bij country nergens moeite voor hoeft te doen, de glimlach, de empathie, of zelfs het zwelgen soms, komt vanzelf.

7. Een hier nogal onbekende wandelplek in the Country

Er zijn van die plekken waar onze Waylons en Ilses naar toe gaan als ze het in de country willen maken.  Nashville bijvoorbeeld. Maar er is ook een bijzonder plekje

Er was ooit een gehucht dat Grape Creek heette en eigenlijk volgens de Toen geldende aardrijkskunde en bestuursstructuur van de VS niet als plaatsje bestond. . Een Duitse immigrant, Engel heette hij, stichtte er In 1860 een handelspost, voornamelijk om handel te drijven met de Comanche-indianen. Na een tijdje besloot hij dat het wel praktisch was als handelaar dat hij ook postverkeer binnen handbereik had. Maar om een postkantoor te mogen vestigen, moest je als plaatsje op de bestuurskaart komen te staan. Zijn zus zou het postkantoor bestieren. Zij was verloofd met een “Luckenbach” ook een Duitse immigrantenfamilie die een paar kilometer verderop woonde, zij suggereerde de plaatsnaam Luckenbach en zo ontstond Luckenbach, Texas. Het is nooit veel geweest. Een paar 100 inwoners en rond 1960 was er bijna niemand meer. Het dorp werd te koop gezet. Het werd gekocht door ene Hondo Crouch, artiest en filosoof, die de oude danszaal heropende en allerlei maffe activiteiten ging organiseren en zo werd het langzaam een toeristische attractie waar elk weekend veel mensen op afkomen.

Wille Nelson en Waylon Jennings hebben er een lied over gezongen. En sindsdien heeft Wille Nelson daar een tijd lang jaarlijks een grote country-picknick georganiseerd waar veel van zijn vrienden optraden.en je begrijp het hè (ik niet) “daar is niet niemand die geen pijn voelt”, lijden we daar nou allemaal of juist niet….

Luckenbach Texas van Waylon Jennings en the highwaymen

Van die vrienden hebben we er al een paar gezien. The highwaymen bijvoorbeeld, met Willie en Waylon, maar ook Kris Kristofferson en Johnny Cash. In een wat grotere context, onze Waylon, ja die van het songfestival met IIse de Lange, refereert regelmatig aan een groep die hij the Outlaws noemt. Niet zozeer een gezelschap solisten zoals the Highwaymen, maar een soort stroming in the country die zich wat afzette tegen Nashville en zo.

Wie goed heeft opgelet is er nu achter dat veel van de muziek van deze wandeling Outlaw-muziek was: naast die highwaymen: Emmylou Harris, George Jones, Merle Haggard, Steve Earle, Loretta Lynn, Towness van Zandt bijvoorbeeld…

Loretta Lynn was, anders dan de Tammy Wynette uit die wereld, niet te beroerd om het traditionele beeld van de vrouw ter diskussie te stellen. Ze zong over geboortecontrole (The Pill) en de voortdurende zwangerschappen in de lagere klassen. Is er dan toch nog hoop dat het allemaal niet “It’s going to pot” wordt?

One’s on the way van Loretta Lynn

Maar goed, tot slot nog twee licht melancholische liefdesliedjes, met hulp van nieuwe generaties. Zojuist, bij Luckenbach, Texas zagen jullie Waylon met uitdrukking naar Willie Nelson kijken en gebaren bij de regel “Blue eyes crying in the rain”. Dat is de titel van een hit van Nelson. Hier zingt hij het met Shania Twain, ik meen ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag

Ik wil eindigen met nog een van de vriend(inn)en van Willie, die veel heeft opgetreden op zijn jaarlijkse feesten en ook rond de grote verjaardagsfeesten. En het werd Immers weer tijd om een wat jongere outlaw op te voeren… Shelby Lynne, wel een e meer dan Loretta en geen familie dus: