Het geheugen is bedrieglijk, het idee dat je teksten van een ander begrijpt is vaak ook een illusie.

Het beeld dat ik erbij heb klopt niet. Mijn vriend Leo liet me het album The Pretender horen. Ik zie hem dat doen in de huiskamer van zijn ouderlijk huis in Schiedam terwijl hij toen inmiddels getrouwd was, op zijn minst één kind had en in Delft woonde. Het beeld is hardnekkig. Net als het idee dat ik had bij de betekenis van de teksten. Nu, dik 40 jaar verder, vraag ik me af of ik er ooit iets van heb begrepen en nog…

The Pretender. Toen het album uitkwam had ik een koophuis, een baan en twee kinderen. ‘I packed my lunch in the morning, and went to work each day…. I wanted to know about the changes we waited for love to bring’…. Huisje boompje beestje, regelmaat…. was dat het? ‘While the ships bearing their dreams sailed out of sight’ ? Het klonk en klinkt als de af en toe sluipende twijfel die een midlifecrisis-crisis aankondigt. “Who started out so young and strong, only to surrender…”. Tenminste voor mij. Ik beeldde me in dat dit voor de meeste van mijn vrienden moest gelden. Allemaal partner, baan, in het onderwijs, de overheid, adviesbureau…. “was dit nou wat je voor ogen had toen je 17 was?”… Dat rotjong van Browne was 28 toen ie het schreef, ik 30 toen ik het hoorde. De midlife lag nog 10/15 jaar verder op me te wachten. En 10/15 jaar verder was ik bezig met Jazz en klassieke muziek en was ik Jackson Browne bijna weer vergeten.

Er zijn nogal wat mensen die bij lichte muziek of popmuziek niet naar teksten luisteren. Kan, er wordt veel onnozele rijmelarij geproduceerd. Maar het is vaak onterecht. Bij veel sinter-songwriters, en zeker voor Jackson Browne. Jackson is een dichter die maanden kan doen over een tekst. Tijdens de festiviteiten rond de opname van Jackson Browne in the Rock&Roll-Hall of Fame legt Bruce the Boss Springsteen uit hoe dat werkt bij Jackson. Je moet even geduld hebben, het zit pas na enkele minuten in de speech.

Wat chronologie:

Het begin? 1948, Heidelberg. Daddy Browne was daar gelegerd toen. Ze verhuizen al snel naar Californië waar hij opgroeit ‘in een huis vol muziek’ zoals hij zelf zegt. Zijn oudere broer leerde hem pianospelen. Een van de vragen die ik had was ‘hoe zou dat zijn geweest in die tijd… in die generatie was de afstand tussen de generaties misschien wel groter dan ooit en een gevoelig mens als Jackson en een vader die militair was, cliché’s te over’ en klopt het? ‘(Daddy) I don’t know why it was so hard to talk to you… I guess my anger pulled me through’. Ik vermoed dat hij dit schreef nadat hij zelf vader van een zoon werd in 1973.

ok, een wat opstandige puberteit dus. Maar hij vindt snel zijn weg naar de muziek. Op zijn 18de speelt hij een paar maanden bij de Nitty Gritty Dirt Band. Hij vertrekt naar New York waar hij een contract krijgt en songs schrijft voor anderen. Hij keert weer terug naar LA, richt een folkband op en blijft songs schrijven. Linda Ronstadt en The Byrds nemen songs van hem op. Op zijn 23ste krijgt hij een platencontract en een jaar later komt zijn eerste album uit. Rond dat tijdstip wordt voor het eerst een song van hem een hit: Take It Easy van The Eagles, ook hun eerste hit. De tekst van dit nummer is niet van hem maar van Glenn Frey. Het is onmiskenbaar een Browne-tune.

Van zijn eerste album ‘Jackson Browne’ werd Doctor My Eyes ook zijn eigen eerste hit. Maar om nou te zeggen dat hij daardoor breed bekend werd en direct bij de groten werd gerekend, nee.

Daarna volgde een album For Everyman dat nauwelijks verkocht, daarna volgde Late For The Sky in 1974. Dat liep aanmerkelijk beter, en daar begint ook mijn ‘Jackson-Browne-periode’ inclusief misverstanden rond de betekenis van zijn teksten.

1974-1978

Naast deze titelsong staan er nog meer prachtige nummers op dit album, Fountain Of Sorrow, bijvoorbeeld (zijn broken-heart-song rond het uitgaan van zijn relatie met Joni Mitchell) of een van mijn favoriete nummers For A Dancer, ik kom daar nog op terug, en Before The Deluge…. ok luister maar even.

Hij heeft al een tijd een relatie inmiddels waaruit in 1973 zijn zoon Ethan wordt geboren en hij trouwt in 1975 met haar, fotomodel Phyllis Major. Hier is het stel.

Hij schrijft dan aan de songs op het album The Pretender. Waaronder aan The Pretender zelf. Twijfelt hij nu al, in dit prille geluk, waarin ‘we will fill in the missing colors in eachothers paint-by-number-dreams’…? Of zijn dat voorgeprogrammeerde standdaarddromen waaruit je later illusies armer ontwaakt? Je merkt ook in andere teksten op het album dat hij weliswaar zielsveel van haar houdt en liefde door zijn hart voelt stromen als hij de tederheid in haar ogen leest, maar dat het ook niet meevalt. Zo’n heel ander mens, een verbinding… Een ander mens, die in een ander spel zit, een ander mens, je weet nooit vooraf wanneer je allebei wint, wat de ander te winnen heeft met jouw succes…. een ander mens die Your Bright Baby Blues heeft die jij niet zomaar snapt…..

Ik ben er pas een paar jaar achter, eerst moest Wikipedia ontstaan. Het zette alles wat ik van zijn 3 albums die ik kende en meende te begrijpen in een ander daglicht.
Phyllis nam in 1975, ze waren ongeveer 4 maanden getrouwd, een handvol pillen en stapte uit het leven. Jackson was een eind gevorderd met de voorbereidingen van The Pretender, dat in 1976 uitkwam, maar hoe ver, en waarmee wel en niet?
Was Linda Paloma bijvoorbeeld al geschreven of is dat van erna? Dat was af vermoed ik. En Sleep’s Dark And Silent Gate?: “I don’t know what love has got to do with Happiness, But the times that we were happy, Were the times we never tried…” deze moet van erna zijn …. toch? Achteraf…..

En ook Ready Or Not (1973, kom ik nog op terug) en In The Shape Of A Heart… later 1986, getuigen van de spanningen in de relatie het verdriet en de depressie die erop volgde, maar deels werd weggespeeld on stage….

Na het uitbrengen van The Pretender gaat hij touren. Tijdens de tournee schrijft hij en brengt hij uit zijn laatste album van die achteraf zware jaren 70. Running On Empty. Ik vraag me nu ernstig af hoe ik dat album moet interpreteren. Bijvoorbeeld, iets wat Jackson niet of zelden doet, er staat een nummer op dat we allemaal kennen, geschreven door anderen: Cocaïne. Op The Pretender, in Your Bright Baby Blues verwijst hij ook al naar hulpmiddelen die hem laten vliegen terwijl hij op zijn knieën staat. Ik neem aan dat hij ons iets vertelt. Maar eerst de titelsong.

Of neem Rosie. (Rosie, You’re alright (you wear my ring)). Vol metaforen dat nu alles goed moet zijn, met die ring nu enzo. Maar ja hoe serieus nemen we dat nou weer als hij in 2003 het volgende doet….

De grootste hit van het album is het “dubbelnummer” The Load-Out/Stay. Hier in de versie van een van die befaamde 2-meter-sessies

Retrospectief?

Terug naar 1972/73, Jackson zag zijn relatie met Joni Mitchell eindigen. Hij ontmoet Phyllis in een bar, raakt in een knokpartij om haar die hij verliest maar Phyllis gaat met hem mee naar huis. Ze raakt kort erna zwanger. Haar wilde leventje verandert, Jackson wil nog steeds zijn vrijheid, Ze denken dat ze er een deal over hebben, over het handhaven van de goede oude tijd, maar het leven met elkaar als paar, inclusief het bijbehorende verlies van de vrijheidsgraden, sluipt binnen… Phyllis doet de was en kookt… maar zijn ze wel klaar voor het geregelde leventje en het ouderschap? Zo moet je Ready Or Not, begrijpen. Phyllis haatte het liedje, dat beschrijft hoe haar middel begint te groeien en ze haar jeans niet meer dicht krijgt. Jackson schrapt het uit zijn repertoire tot ver in de 80er jaren en dan zingt hij er alleen nog een ingekorte, gekuiste versie van, waaruit de coupletten die haar het meest stoorden zijn weggelaten.

Ook in 1973/1974, For A Dancer, een song waarin Jackson beschrijft dat hij niet met de onbegrijpelijke dood kan omgaan. Maar dat het van belang is om te leren ‘dansen’ van anderen, je de dans eigen te maken totdat het helemaal jouw manier van zijn is, en dan moet je hem doorgeven aan de volgende generatie. in eerste instantie toen ik hem voor het eerst weer hoorde had ik de associatie dat het hier om iets gaat wat ook Crosby, Stills and Nash bezingen, Teach your children well, about your dreams, en dan zullen de kinderen ook hun ouders leren wat hun dromen zijn, The ones they go by. Maar toen ik hoorde van de zelfmoord van Phyllis vroeg ik mij af of het jonge stel, eind 20 waren ze, met een kind aan wie de dans kon worden doorgegeven, niet al te vaak over dood en uit het leven stappen hadden moeten praten. Had Phyllis aanleg voor suïcide? We zullen het niet weten. Ze gebruikte drugs…

En begon ik me af te vragen of die regels uit The Pretender, “I want to know of the changes we waited for love to bring” niet sloegen op de hoop dat hun huwelijk de stabiliteit zou brengen die Phyillis nodig had en er een einde kwam aan haar behoefte te vluchten in drugs en uit het leven te stappen, en dan moest Jackson maar pretenderen dat hij ook….

Later, The shape of a heart

We zijn ruim 10 jaar verder. Volgens zijn recensenten is Jackson nu zo ver dat hij er open over kan schrijven en dat alle meer bedekte hints uit The Pretender en uit Running On Empty nu in een volwassen rouwverwerking zijn verkeerd. Het is aangrijpend. Eerst de tekst maar:

It was a ruby that she wore
On a chain around her neck
In the shape of a heart
In the shape of a heart
It was a time I won’t forget
For the sorrow and regret
And the shape of a heart
And the shape of a heart

I guess I never knew
What she was talking about
I guess I never knew
What she was living without

People speak of love don’t know what they’re thinking of
Wait around for the one that fits just like a glove
Speak in terms of believing and belonging
Try to fit some name to their longing
People speak of love

There was a hole left in the wall
From some ancient fight
About the size of a fist
Or something thrown that had missed
And there were other holes as well
In the house where our nights fell
Far too many to repair
In the time that we were there

People speak of love don’t know what they’re thinking of
Reach out to each other through the push and shove
Speak in terms of a life and the learning
Try to think of a word for the burning

You keep it up
You try so hard
To keep a life from coming apart
And never know
What breaches and faults are concealed
In the shape of a heart
In the shape of a heart
In the shape of a heart

It was the ruby that she wore
On a stand beside the bed
In the hour before dawn
When I knew she was gone
And I held it in my hand
For a little while
Dropped it into the wall
I let it go and heard it fall

I guess I never knew
What she was talking about
I guess I never knew
What she was living without

Dat was het

…dat zijn van die momenten dat je je afvraagt waar je de moed vandaan haalde om die zinnen uit The Pretender toen je ze voor het eerst hoorde te interpreteren als slaande op het leven van jou en je vrienden, ook allemaal, getrouwd, een baan, regelmaat, de meeste hadden ook kinderen….. Dat je beseft dat het van euvele moed getuigt om te denken dat je een ander begrijpt, dat je hem op eigen gezag een plek kan geven in je leven. Als iemand er tien jaar over doet om zichzelf toe te laten…. Dat je beseft dat woorden van anderen en zeker van dichters niet zomaar eenduidig zijn.
En dat je beseft dat achter al die uiterlijk betrekkelijk onbewogen optredens, die om met Bruce Springsteen te spreken, “never much of a show” waren, in jeans en T-shirt, zonder veel bewegen, achter de microfoon of zijn E-piano… dat daar al die tijd iets achter woedde dat je niemand gunt…

Ik heb me nooit meer verdiept in wat Jackson Browne na die 3 albums uit ’74, ’76 en ’78 heeft gemaakt. Zoals ik zei, toen kwamen Klassiek en Jazz, en, voor zover het om lichter spul ging, Tom Waits bijvoorbeeld. Maar dit is aangrijpend genoeg. De latere jaren zijn voor een ander.

Roger is een Engels oorlogskind uit 1943. Toen hij 5 maanden oud was werd zijn vader neergeschoten bij een oorlogsoperatie in Italië. Zijn vader was leraar, pacifist en communist, maar nam vrijwillig dienst om het fascisme te bestrijden. Je vraagt het je af, maar ik laat het maar aan Freudianen en andere gezaghebbenden over welke conclusies je eruit mag trekken:
1. scheurend verdriet van moeder;
2. wat een genadeloos toeval, waarom hij, en zoveel anderen niet;
3. nou ja toeval, oorlog is natuurlijk nooit toeval, maar wordt gevoerd door “gezag”;
4. en een jeugd zonder veel vaderlijk gezag, misschien wel een in verwennerij en bescherming omgezet moederverdriet (Zie mother uit The Wall);
5. een broer, maar verder vrouwen in zijn omgeving die met de mannelijke agressie niet goed overweg konden;
6. een scherp geprofileerde vader, een pacifist die soldaat wordt, krijgt die wat mythologische proporties?

In ieder geval, het werk en het leven van Roger wordt getekend door sterke anti-oorlogsboodschappen, cynisme over gezagdragers, een overmatige drang om zijn stempel te drukken en vooral te vertellen dat het allemaal anders moet, en een erg slecht ontwikkeld vermogen tot compromissen sluiten, periodieke zwaarmoedigheid: een mooi rugzakje voor een artiest annex wereldverbeteraar, toch? Maar denk maar zo,

most good things don’t come easy.

Hij wordt bassist. En de dood van zijn vader blijft lang een belangrijke rol spelen in zijn artistieke werk. Al in het tweede album van Pink Floyd, zit de song Corporal Clegg dat gaat over oorlog en trauma’s. In het Pink Floyd-project The Wall, zit het liedje Another Brick In The Wall waarin hij over zijn vader zingt. In 1983 komt het laatste album, The Final Cut, van wat toen Pink Floyd was uit, een album dat Waters aan zijn vader had gewijd.
Nee ok, eerst Pink Floyd, na Another Brick In The Wall Part 1. De hit met de marcherende hamers en de zingende kinderen ‘hey teacher leave those kids alone’ is part 2. Ik zal de cruciale regels uit de tekst weergeven. Je hoort zijn drijvende bas goed in dit stuk.

Daddy’s flown across the ocean Leaving just a memory A snapshot in the family album Daddy, what else did you leave for me? Daddy, what d’ya leave behind for me?

Pink Floyd

Over Pink Floyd kunnen we minimaal 3 lezingen organiseren. Deze gaat over Roger Waters. We besteden er dus wel aandacht aan, maar zo weinig dat Pinkfans zullen vinden dat ik die periode tekort doe, het zij zo.

in 1964 richtte Roger samen met o.a. Syd Barrett Pink Floyd op. Maar Barrett verloor na het debuut-album de drive, raakte steeds meer verslaafd aan LSD, werd al snel op gigs stilzwijgend vervangen door David Gilmour. Hij raakte daardoor wat op een zijspoor en hij moest de band verlaten. De band neemt op het album Wish You Were Here, een nummer (nou eigenlijk 9, hier een stuk ervan) voor hem op: Shine On You Crazy Diamond. Ik vermoed dat weinig bandleden met zoveel creatief en liefdevol respect zijn uitgezwaaid… al was het dan jaren na zijn vertrek. Hier in een uitvoering op een Pink Floyd-tour na het vertrek van Waters, met de fascinatie van Gilmours gitaar.

Wie Pink Floyd volgt ziet dat de invloed van Roger Waters groeit, met name op de volgende punten:
1. het concept van de groep;
2. het creatief proces van de albums, de thematiek, want alle albums hebben een eigen thema en sfeer;
3. de teksten.
Het is Gilmour, de gitarist, die meer leidend wordt als het over muziek gaat en daarin met name qua melodie en sound-effecten met gitaar sterker wordt.

Als ego’s ergens van groeien is het van succes.

En succes hebben ze in overvloed. In de verhalen over de scheiding en het gevecht tussen Waters en Gilmour lees je weinig over de uitgesproken politieke opvattingen van Waters. Het zou gaan over ego’s en muziek. Voordat ze uit elkaar gaan werken ze al aan solo-projecten. Maar de rivaliteit neemt ook toe.
Waters drukt dus het meest zijn stempel op de band en gitarist Gilmour en Wright (toetsenist en zanger) moeten solo-projecten entameren om hún ei kwijt te kunnen. Een sterk voorbeeld daarvan is het project The Wall, dat Waters in zijn eentje helemaal had uitgewerkt, qua verhaal tekst en muziek en als geheel aan de rest voorlegde. Op het uiteindelijke album met 26 nummers staan twee of drie nummers met muziek van Gilmour (de tekst is overal van Waters). Volgens velen, en zeker Gilmour zelf, het beste van het album. En ik neig daar ook toe.
Het pijnlijke ervan is, dat de producer (Ezrin) van het album vond dat de eerste demo met alleen muziek van Waters muzikaal wat te kort kwam. Als er al rivaliteit was tussen de heren……

Er zijn mensen die menen dat de mentale scheiding eigenlijk al begon in 1973/74, na The Dark Side Of The Moon.
Uiteindelijk hebben de mannen het zo’n 15 jaar met elkaar kunnen uithouden, de scheiding vond plaats tussen 1983 en 1985. In 1983 begonnen de discussies over hoe uit elkaar te gaan en een eind te maken aan de band. De solo-projecten liepen vanaf die tijd, het eerste solo-album van Waters, The Pros And Cons Of Hitch Hiking, kwam in 1984 uit. Hij verliet de band feitelijk in 1985. Door rechtszaken over rechten, etc., duurde het nog even voor de feitelijke breuk formeel beklonken was.

The Wall, eenzaamheid

Maar waarom Freudianen raadplegen over de gevolgen van geboren worden in de oorlog, leven zonder vader… als Roger het zelf probeert uit te beelden? The Wall is niet alleen een album, het is vooral ook een film. Het filmpje hierboven komt uit de film. Het gaat over een soort thematiek die ook in bijna alle boeken van Murakami voorkomt:

“Wie zichzelf teveel beschermt, neemt op den duur zo weinig deel aan het leven, dat het je in de weg komt te staan bij het realiseren van jezelf in relatie tot anderen. Sloop die muur of kom er achter vandaan. Hij doodt je geest.”

Roger Waters vertelt dat het album voor een groot deel ook autobiografisch is. “Toen ik nog jong was waren er flink wat dingen waar ik bang voor was. Ik verstopte mijzelf achter agressiviteit. Wat dat betreft is een deel van het werk zeker gericht op themas in mijn leven.” Een van die themas is ook het overlijden van zijn vader. “Ik ben opgevoed in een gemeenschap met veel vrouwen en volgens mij konden ze gewoon niet goed omgaan met mijn broer en ik.”

The Wall is het elfde album van Pink Floyd. Het verhaal gaat over een jongen met de naam Pink Floyd, een pseudonym voor Rogers Waters. Hij weet niet zo goed mee om te gaan met het ontbreken van zijn vader. Ook zijn overbezorgde moeder kan hem niet helpen. Pink besluit, om zichzelf te beschermen, een muur om zichzelf heen te bouwen. 

Voor elk probleem komt er een een nieuwe steen bij, (de bazige onderwijzer is ook “Just another brick in the wall”) totdat Pink Floyd omhuld is door de stenen muur en er niet meer uit kan. De muren die hem eerst beschermden tegen de buitenwereld zijn er nu de oorzaak van dat hij langzaam gek wordt. Het volgende nummer (ook met beelden uit de film) is waarschijnlijk het omslagpunt, hij realiseert het zich:

Als de muur weer is afgebroken is Pink Floyd weer terug waar hij begon. “Het komt stukje bij beetje naar beneden”, verklaart Roger Waters zelf. “Je komt er achter dat je wanneer je de muren afbreekt je veel geliefder wordt.”

Een andere bron van inspiratie is voor Roger de optredens. “Ik voelde dat ik boos werd op de toeschouwers. Ze staan daar met duizenden tegelijk met bier te schreeuwen. Ik voelde zo’n afstand tussen het publiek en de band. Alsof ik achter een muur aan het optreden was en ik dacht er serieus over na om daadwerkelijk een muur te plaatsen zodat ik mij kon uitdrukken. We moeten ons realiseren dat er muren tussen alle mensen zitten en dat die niet per se nuttig zijn.”

The Final Cut en het einde van het oude Pink Floyd

Het laatste album dus waarop Waters en Gilmour samen spelen. Ook dat is weer een sterk door de thematiek van Waters getekend album. Het is weer een eerbetoon en afscheid van pa Waters. Als je het nu hoort, kan je bijna niet om de symboliek van de titel heen. Het is ook de laatste van de band. Als je goed luistert ga je je ook afvragen wat die twee zonder elkaar kunnen. Wat is Roger zonder de inventiviteit van deze gitarist? En wat is David zonder de gedrevenheid van deze conceptenbedenker en zonder zijn boosheid, zonder zijn felheid? Was de spanning, de rivaliteit, de ergernis waarschijnlijk ook, tussen deze twee zo verschillende persoonlijkheden nodig om tot het soort kwaliteit te komen waarmee Pink Floyd was groot geworden?
Om dit nummer kan ik niet heen. Niet alleen omdat ik Hero heet, maar als je zo hartverscheurend de terugkeer van de helden bezingt, terwijl de jouwe daar niet bij was…

Tja wat gebeurt er eigenlijk met beide heren nadat ze uit elkaar zijn? De naam Pink Floyd blijft bij de band waaruit Roger Waters is vertrokken. Onder druk van Waters was toetsenist Richard Wright al in 1980 uit de band gezet, maar Gilmour haalt hem bij de productie van A Momentary Laps Of Reason uit 1987. Tijdens deze productie lopen de zaken over de rechten en de naam nog, maar Gilmour en ook de oude producer van de band die ook The Wall had geproduceerd bleven de naam Pink Floyd voor de band gebruiken. Zelf brengt hij in 1984 een album uit dat hij ten tijde van The Wall, zo’n 5 jaar eerder dus, al had klaarliggen, maar wat de rest van de groep toen afwees als “te persoonlijk”: The Pros And Cons Of Hitch Hiking. Een belangrijk thema is communicatie. Begon toen, aan het eind van het bestaan van de oude band, in Pink Floyd ook het fanatisme van Roger rond thema’s voor de anderen te irritant te worden? Want veel persoonlijker dan The Wall kan je nauwelijks worden, immers?
Hij oogst er relatief weinig succes mee. Ondanks de vele typisch bij hem horende geluidseffecten en de gitaristenhulp van Eric Clapton. Als hij gaat toeren blijven de zalen half leeg….

In 1987 komt er een album uit dat Radio K.O.A.S. heet en dat dus, Oh wonderlijk toeval, een paar maanden voor A Momentary Laps Of Reason van makker Gilmour uitkomt. Hij wilde zijn oude maten voor zijn. Het is veel minder sterk geproduceerd dan het album ervoor en erna. Haastklus uit rivaliteit? Hij gaat er wel mee toeren.

Het zijn moeilijke jaren voor Roger. Zijn geesteskind is nu van zijn rivaal, hij verliest wat binding met fans, zijn werk is niet steeds even sterk… niet alle rechtszaken gewonnen…. Out there on your own.

Amused To Death

In 1992, 8 jaar na Pros And Cons revancheerde hij zich met het sterke Amused To Death, zijn magnum opus. Hoge noten halen kan hij nauwelijks meer, maar zijn gedeeltelijk “praatzingen” herbergt vele nuances en accentueert de veelal ingetogen songs. Waters leek weinig moeite te hebben met het vinden van waardige vervangers voor Gilmour. Na Eric Clapton is het nu Jeff Beck die de sologitaar bespeelt, op de voor hem kenmerkende wijze. Verder maakte Waters veelvoudig gebruik van de vocale kwaliteiten van Katie Kissoon en P.P. Arnold

Opvallend op dit album zijn vooral de teksten. Waters vestigde hier voorgoed zijn reputatie als woordkunstenaar. Soms diep droevig en wanhopig, dan weer sardonisch, maar altijd gevat. Thema’s zijn de waanzin van de oorlog en de “vooruitgang” van de mens. Hij laakte ook het zich verschuilen van de mens achter God en religie, terwijl iedereen open stond voor de nieuwe religie: ‘consumentisme’. De plaat werd zeer goed ontvangen door zowel critici als publiek. In hifi-kringen zou de geluidskwaliteit lange tijd een standaard blijven.

Na een lange stilte besloot Waters (in 1999) weer te gaan optreden. Een opmerkelijke stap, omdat hij tijdens zijn Pink Floyd-periode een stevige weerzin tegen tournees opgebouwd had. Een thema dat ook in The Wall naar voren komt. En zijn laatste tour met Radio K.A.O.S. was geen daverend succes geweest. Hij was minzaam geworden en leek in weinig meer op de cynische Pink Floyd-voorman, maar zijn autoriteit was hij niet kwijt geraakt. Er volgen vele jaren toeren, the In The Flesh-Tour, de The Dark Side Of The Moon-tour, de The Wall-tour, de Us And Them-tour, Hij genoot duidelijk weer van het contact met het publiek. Eigenlijk is hij vanaf 1999 tot met 2018 vrijwel konstant op tour. Als ik straks zijn “thema’s behandel hoor je er een aantal stukken uit Amused To Death.

Another opera…

Na ruim tien jaar wachten op een nieuw album van Roger Waters, verscheen september 2005 eindelijk het album Ça Ira. Met dit album sloeg Roger Waters een geheel nieuwe muzikale weg in en leverde een klassiek operawerk af dat in alle opzichten totaal anders is dan zijn voorgaande popwerken.

Ça Ira is de muzikale vertelling over de beginjaren van Franse Revolutie en beslaat de periode van 1789 tot en met 1793. Dit is de periode voorafgaand aan de vorming van de Franse Republiek in 1799. 1789 is het jaar dat Frankrijk nagenoeg bankroet is en koning Louis XVI via belastingverhogingen meer geld probeert te krijgen. Voor het eerst in 175 jaar roept hij de Staten Generaal, een soort van parlement, bij elkaar. Ça Ira vertelt het verhaal van de Franse Revolutie in de vorm van een circusvoorstelling. Het verhaal start met een korte terugblik op de jaren voorafgaand aan de revolutie, waarin de sociale en politiek onrust groeiende is. Dan het begin van de revolutie, met daarbij ook de bestorming van de Bastille en de voorbereidingen op de nieuwe grondwet met de ‘Verklaring van de rechten van de man en van de burger’. 
Dit alles speelt zich af in een circuspiste, waarbij het publiek op de tribunes toekijkt. Dit publiek bestaat uit vertegenwoordigers uit alle lagen van de bevolking, waarbij ook de adel of zelfs de koning en koningin deel uit kunnen maken van het publiek. Maar andere momenten zijn zij het centrum van aandacht en staan dan zelf in de piste. De piste is de verbeelding van de plaats van handeling. Dit kan het parlementsgebouw zijn of het paleis, Versailles of de straten van Parijs.
Deze benadering van het verhaal is bijzonder inventief en maakt het mogelijk om het verhaal van de Franse Revolutie via verschillende gezichtspunten te vertellen.

Ça Ira is een bijzonder werk. Ça Ira is het resultaat van een samenwerking tussen Roger Waters en het Franse schrijverspaar Etienne en Nadine Roda-Gil. Eind jaren ’80, als Roger Waters nog met zijn album “Amused to Death” bezig is, kreeg Waters het verzoek het 50 pagina’s tellend libretto genaamd van Etienne Roda-Gil met illustraties van zijn vrouw Nadine, van muziek te voorzien. Het heeft uiteindelijk 15 jaar geduurd aleer het werk voltooid werd. Een 15 jaar met mooie maar ook dramatische gebeurtenissen.

Roger Waters was direct erg enthousiast over het idee om een heuse klassieke opera te schrijven. Deze muzikale benadering paste uitstekend bij zijn thematische benadering van muziek. Als snel had Waters een ruwe demo gecomponeerd, waar zelfs voormalig Franse president Mitterand enthousiast op reageerde. Helaas kwam toen de eerste grote tegenslag. In 1990 overleed Nadine Roda-Gil aan de gevolgen van kanker. Het muziekproject kwam daardoor enkele jaren stil te liggen. 
Vijf jaar later begint Roger Waters weer aan het project te werken, samen met Rick Wentworth. Wentworth neemt de orkestratie van de muziek voor zijn rekening. In 1997 wordt het label Sony Classical bij het project betrokken en vindt een grote verandering plaats. Het van origine Franse script wordt op verzoek van Sony vertaald in het Engels. 

In 2004 overlijdt Etienne Roda-Gil aan de gevolgen van een hartaanval. Gezien zijn nauwe band met het project en zijn vriendschappelijke band met Roger Waters, leek het er even op of Ça Ira zou er niet meer komen. Maar begin 2005 gaat Roger Waters toch aan de slag om dit bijzondere werk te voltooien.

Hier een fragment

De thema’s van de wereldverbeteraar

Geld

Ja laten we bij geld beginnen. Nee niet de economie, dat is niet hetzelfde. Hij is tegen de 30 als hij Money schrijft. Zijn vader de communist zingt in zijn hoofd. Maar dat is ook de leeftijd waarop je gevoelig bent voor geld, voor bezit, voor het gemak dat er bij hoort, voor de bereikbaarheid van genot. Zelf zegt hij, terugkijkend op die tijd, dat geld en wat je er mee kon in die tijd een fascinatie was. Rijk worden kon op 3 manieren, voetballer worden, misdadiger of Rock&Roll. “Ik koos ervoor om kapitalist te worden en een Bentley te willen hebben”.

Money heet de song, waarin iets van de worsteling is terug te horen, ben ik nou socialist of kapitalist….

Wantrouwen in de motieven van machthebbers

Het Pink-album Animals komt uit in 1977. Of hij toen pas Animal farm gelezen heeft weet ik niet, maar het album is gebaseerd op de beelden die dat boek oproept. Orwell laat de varkens aan de macht zijn en Roger Waters schrijft in het nummer Pigs: “Big man, Pig man, haha, Charade you are.

Jaren later als hij toert, gebruikt hij dit nummer in de show om George Bush jr belachelijk te maken en in zijn laatste Us And Them-tour laat hij op een groot scherm Trump onder meer als varken en kotsend opvoeren. Zie hier in dit fragment uit Mexico. Het is zo bot dat hij zich verwondert dat hij nog steeds niet wordt aangehouden en teruggestuurd als hij de VS wil binnenkomen.

Cynisme over de dooddoener ‘het is Gods wil’

Veel teksten over spiritualiteit kom je in het oeuvre van Roger Waters niet tegen. In What God Wants (God Gets) hoor je God nogal wat tegenstrijdige dingen willen, alsof Roger wil zeggen,

“hoe kan je je nou op God’s wil of zoiets beroepen als hij alles heeft geschapen, oorlog en vrede, orde en chaos… wij zijn zelf verantwoordelijk.”

What God Wants: Bij Part 2 kan ik slecht stilzitten

Wij/zij-denken

Op hetzelfde Pink Floyd- album als waarop we Money aantroffen, The Dark Side Of The Moon, treffen we het nummer Us And Them aan. Het begint met een oorlogsbeeld:

de generaal roept, terwijl hij ver achter het front zit ‘naar voren’ en vooraan sneuvelen de frontsoldaten, die door oprukkende achterhoedes vooruit worden gestuwd. En weten die waarvoor ze sterven?

Maar gedurende het nummer verbreedt de problematiek zich. Dit nummer en deze titel werd de drager van zijn laatste wereldtour, waarvan een film is gemaakt die grotendeels is gebaseerd op zijn optreden in Amsterdam. Zo’n titel kies je alleen als het een groot thema is voor je.

Hier in de uitvoering van van Pink Floyd zonder Waters. De muziek is van toetsenist Wright, de tekst van Waters.

Media en informatie

Toen Amused To Death uitkwam, liep er nog niemand over straat, kijkend op zijn smartphone. Toch had hij al eerder laten merken bedenkingen te hebben tegen de media, mn kranten en tv. Zowel als het gaat om de vraag of de informatie klopt die je via commerciële nieuwsmedia binnen krijgt, als over de toenemende, verslavende leegte ervan…

Het summum ervan is de status die je verkrijgt als je sterft voor de tv…..western woman? In ieder geval zullen zij die na ons komen, moeten konstateren dat we zijn uitgestorven, niet door een komeet, maar door onze verslaving aan dom amusement….

Bredere maatschappijkritiek

Op zijn laatste album zal hij nog samenvattender worden, gaat hij meer thema’s verbinden, maar in It All Makes Perfect Sense, komen een aantal thema’s samen. Geld bijvoorbeeld (It all makes perfect sense, expressed in dollars and cents, pounds, shillings and pence). De onbegrijpelijkheid van de wereld voor de mens, gepersonifieerd door een aap (The monkey sat on a pile of stones, he stared at the broken bone in his hands… en later “Is it any wonder that the monkey is confused), een aap die even later commander of a nuclear submarine wordt, dood zaait in opdracht, voortgedreven en luister naar de opgewonden toon van de tv-verslaggever als de missile wordt afgevuurd… is dat wat je wilt horen, dit enthousiasme als er doden gaan vallen?

Mens, wordt wakker (2014)

Is het toeval? Ongeveer op het zelfde moment als waarop broeder Gilmour (met wie hij overigens een paar jaar eerder nog een paar keer wat samen heeft gedaan, in het verlengde van de live aid-actie van Geldof, maar vrienden en partners konden ze niet meer worden) een zoekend album uitbrengt met de restanten van Pink Floyd (The Endless River) brengt Roger Waters zijn laatste album uit. 20 jaar na Amused To Death waarvan kenners al zeiden dat zijn stem al veel hoogte niet meer haalde. Hij is in de 70 inmiddels en zingen is vriendelijk gezegd niet echt zijn sterkste kant meer.

De man die zo’n wantrouwen had in media en informatie-overload zit inmiddels zelf op Facebook. Al roept hij af en toe mensen op om die telefoon weg te leggen en te gaan leven en echt contact te maken, hij post zelf ook veel, bijna steeds over politiek. Zoals deze quote uit een interview met zichzelf

Het gaat inmiddels over veel, klimaat, overbodig consumeren, Assange, natuur, mensenrechten. O en hij is zeer fel voor de Palestijnse zaak en roert zich hierover veel tegen het beleid en optreden van Israel gericht in de media. Niet dat hij antisemiet is, hij is tegen het optreden van Israël tegenover de Palestijnen en bezette gebieden, etc. En… Hij is Animal farm, Brave New world en 1984 niet vergeten en beveelt jongeren aan om vooral dat soort boeken te gaan lezen in plaats van Whats App en Insta. Wantrouw de macht…

Op dit album staan minstens twee nummers waaruit blijkt dat hij moet dealen met ouder worden, dingen achter zich moet laten. Wait For Her (een door de vingers geglipte liefde die nooit meer terug…?) en Part Of Me Died (het vermogen de oren en ogen te sluiten, en wat dan?). Maar wat er ook achter hem ligt, dus niet zijn maatschappijkritiek. De meest sprekende misschien is de titelsong: Is This The Life We Really Want: Met Trump als aanvoerder van de wereldpolitiek…..

Het laatste ( 2018/19)?

Hij is 76, alive and kicking, je weet maar nooit dus, maar het laatste wat ik van hem kon vinden: Supremacy.

Twee jaar geleden besloot Trump Jerusalem te erkennen als hoofdstad en de Amerikaanse ambassade weg te halen uit Tel Aviv en naar Jerusalem te zullen verplaatsen. Buiten kringen van zijn volgelingen bestond er weinig waardering en begrip voor dit besluit.

Roger, ik schreef al over zijn hart voor de Palestijnse zaak, besluit om mee te werken aan een project met het trio Joubran dat hiertegen een soort impliciet protest is.
Er bestaat een gedicht van Mahmoud Darwish dat ‘De ultieme toespraak van de leider van de Rode Indianen tegen de Witte Man’ heet. Begeleid door deze groep Palestijnse musici, leest Roger dit gedicht voor. Het gedicht legt een verband tussen wat de blanken met de Indianen deden en wat de staat Israël doet met het Palestijnse volk.
Where oh white master are you taking my people… and yours…..

Balans… nou ja

Wie ben ik om de balans op te maken van zo’n leven. Goed, zijn jeugd zadelt hem op met een pittig rugzakje. En ja, er is waarschijnlijk ook een relatie tussen dat rugzakje en zijn behoefte de wereld te verbeteren. Maar hij heeft, met The Wall, ook een pittige poging gedaan om niet alleen de wereld, maar ook zichzelf te verbeteren. En hij was niet te beroerd om er voor uit te komen, dat hij eigenlijk altijd een bang schuilend jongetje was, die heeft ontdekt dat hij veel meer liefde kreeg toen hij stopte met wegkruipen.

Of hij daarmee ook een mens werd met meer sociale vaardigheden? Ik weet het niet. Hij lijkt soms iets milder, iets minder cynisch. Er zijn niet al te veel aanwijzingen voor dat hij beter met anderen leert omgaan. Zijn ego was groot, groeide met het succes en is groot gebleven. Zijn vermogen om “er samen wel uit te komen” lijkt niet zoveel groter te zijn geworden met de jaren. Zijn vermogen om zijn vijanden te vergeven ook niet, gezien het exposeren van Pig Trump. Hij is een eigenwijze zendeling gebleven. Alleen zijn boodschap werd van een boodschapje per fragment, per thema, een brede boodschap, “mensen we moeten zo niet willen leven”. Alleen al die laatste post op Facebook: je krijgt de indruk dat hij daar zelf de balans opmaakt. “Het is de moeite waard om te blijven geloven in de mogelijkheid om de wereld te verbeteren, vooruit te worstelen, te kruipen, maar gezien de menselijke natuur: het is Sisyfus-arbeid… Maar Sisyfus hield ook vol…

En eh: History is for fools ….. parafraseer ik maar even, citerend

Veel plezier

Met dank aan Herman Beunk, voor achtergrondinformatie, suggesties en puntjes op veel i’s

1. Vertrek
Wie gaat wandelen moet een vertrekpunt kiezen. Wat was de eerste country die ik hoorde? Ik denk “Er hangt een paardehoofdstel aan de muur” (toen nog zonder tussen-n na paarde), maar het eerste dat ik echt leuk vond was

We zitten dan direct op één van de veel bezongen Country-paden, mensen die niet deugen. Maar laten we eerst wat rond kijken voor we het over mensen gaan hebben

2. Veel voorkomende zaken in het landschap…
2.1. Wat moet je nou in the country zonder paard?
Het is natuurlijk allemaal begonnen met pioniers en cowboys. En ook de indianen hadden hun paarden. Da’s nostalgie. Je ziet en hoort nauwelijks nog paarden. We herinneren ons natuurlijk allemaal Rawhide met Clint Eastwood. Hit’m up move’m on. Maar nu eerst, de zilveren stalleeuw…

Op die highwaymen kom ik nog terug

2.2. Nou vooruit muilezels dan
Als je geen paard kon kopen voor het werk op de boerderij…. Ook al uit de tijd dit, nu alleen combines en zo. Walter Brennan was een veelgevraagd western-acteur…. Bijna nooit de held.

2.3. En zonder Cowboys
Nee die zie je niet of nauwelijks meer. Hoe dat komt? Ze raden het zelfs af in the Country: Willie Nelson en Waylon Jennings

(Twee van die vier highwaymen van zojuist)

2.4. Treinen
Ja treinen rijden er nog wel, maar niet meer die van vroeger, met die spreekwoordelijke ‘Lonesome Whistle” (nee niet de eenzame wissel maar die melancholieke klank van de stoomfluit). De ouwe romantiek van de Chattanooga choochoo, bijvoorbeeld. Ja treinen en het verkeerde pad: Merle Haggard (hij komt aan het eind even langs samen met Willie) heeft in zijn jeugd in de bak gezeten wegens misdaden begaan langs En op het spoor… Je hoort de eenzame stoomfluit ook in de volgende
Wabash Cannonball met Johnny Cash

(ook een Highwayman)

2.5. Hobo’s
Wat zijn Hobo’s? Dat zijn eenzame, wat mislukte avonturiers die in wagons van vrachttreinen kropen en zo het land doortrokken, een beetje Als de ouwe (maar in de film als jochie) Woody Guthrie, zie die film over Bob Dylan….I’m not there
Hobo Heaven van Boxcar Willie

2.6. Vrachtwagens en lifters
Zeg maar de moderne variant van de vrachttrein en de hobo. Ja vrachtwagens zijn erg populair geworden. Vooral de oplegger, die ze in de Country ‘Semi’ noemen (spreek uit Semmaai). De truckdriver is een beetje de opvolger van de zwervende cowboy, hij rijdt in zijn eentje alle wegen af. Als ie al een vrouw heeft, gaat deze in haar eentje langzaam kapot aan het wachten:
Mamma hated Diesels so bad van Bill Kirchen

Als ie een lifter meeneemt, is de song meestal vanuit de lifter geschreven:
Hank Snow met I’ve been Everywhere

En de ongeëvenaarde versie van het oorspronkelijke nummer van Red Sovine
Big Joe and Phantom 309 van Tom Waits

2.7. Gevangenissen
Ja dat pioniersbloed. Met het primitieve rechtsgevoel en de onmetelijke vrijheidsdrang die daarin wortelen. Veel zijn er in snelrecht gelyncht of opgehangen, zie de arme Tom Dooley, tegenwoordig komen ze in de bak terecht, vooral de mensen met een kleurtje natuurlijk.
Laten we hier volstaan met een, maar dan ook wel erg beroemd, gevangenislied, (met lonesome Whistle)
Folsom Prison van Johnny Cash

3. Wat doen die bewoners van de Country voornamelijk?

3.1. Goud zoeken bijvoorbeeld

Er zijn nogal wat songs die de tijd rond 1900 en verder bezingen, waarin de avonturier geen boer wou worden en langzaam rijk, maar steenrijk na een korte periode van hard werken. Daartoe vertrokken nogal wat pionierende cowboys richting Alaska, North…

North to Alaska van Johnny Horton

3.2. Goud zoeken en erover liegen bijvoorbeeld

Zonder verder kommentaar, deze spreekt voor zich

Saginaw Michigan van Lefty Frizzel

(Saginaw, da’s om de hoek van waar Bob Dylan ter wereld kwam)

3.3. Zuipen….

Tja, wat doet een man die zwerft, eenzaam is, zijn vrouw verloren heeft omdat hij altijd maar on the road was of anders? Het ergste drinklied uit mijn kast:

If drinking don’t kill me van George Jones

3.4. Zwelgen in heimwee

Ik weet niet of het je is opgevallen, maar het zijn allemaal wel heel erg “mannendingen”, treinen, paarden, vrachtwagens.. Vrouwen zitten een beetje erg in de marge, vind je niet? En het volgende stukje muziek wordt dan wel gezongen door een vrouw, maar is geschreven door een man (Gram Parsons) en het eerst vertolkt door een mannelijke band, The Byrds. Maar goed, Heimwee. Een beroemde is natuurlijk 500 miles away from home van Bobby Bare: “teardrops fell on mamma’s note, as I read the things she wrote. She said we miss you son, we love you, come on home”. Maar soms, en zeker in de moderne tijd, kom je gewoon door werk, liefde of wat ook, verder van huis terecht, en dat blijft trekken. Als je een Amerikaan ontmoet en je vraagt naar hoe het hier is om te leven, dan begint hij meestal ook over de plaats waar ie geboren is “the most beautiful state in the U.S.” hoor je dan vaak…. Calling me home….

Hickory Winds met Emmylou Harris

3.5. Verhalen vertellen

We hebben er al een paar gehad: Tom Dooley, Big Joe and Phantom 309, Saginaw Michigan… Bij veel country songs krijg je van die kampvuurbeelden met mannen eromheen die verhalen zingen. Johnny Cash met the Ballad of Ira Hayes bijvoorbeeld, Big bad John van Jimmy Dean. Hier een van de mooiste over de Amerikaanse burgeroorlog:

The Ballad of the Alamo van Marty Robbins

3.6. En niet te vergeten: Vreemdgaan

Er zijn van die mannen, die zich smekend, maar toch met enig succes weten te verzetten en de verleidingen weerstaan. Van dezelfde Marty Robbins is Devil Woman bekend. Maar een prachtige traditionele tearjerker van het watje…

Hank Locklin: Please help me I’m falling

Maar er zijn er tegenwoordig ook modernere jongelui die, alhoewel erg godsdienstig opgevoed en een beetje bang voor hun moeder, toegeven aan de verleidingen…. Hier een van de nieuwere talenten in the country

Mo Pitney met Borrowed Angel

En we kennen het verzet van de vrouw tegen een concurrente. Ze mag niet ontbreken:

Jolene van Dolly Parton

4. Sociale verhoudingen in the Country

En het sociale landschap? Wit, sneeuwwit, bleekschetenwit. Ok een enkele verdwaalde indiaan, zoals de oorlogsheld ‘drunken Ira Hayes’ in the ballad of Ira Hayes van Johnny Cash. En een enkele Hispanic, zoals de zanger Freddy Fender. Nee, het is white superiority met cowboyhoeden en dito laarzen. Sterker nog, het is white MALE superiority. Laten we het even nader bekijken….

4.1. Mannen

Mannen zijn avonturiers, ruwe bolsters, rusteloos, loners. Moeten wij als zeevarende natie iets van herkennen, alleen als bemanningslid moet je leren om lid van een groep, een team, te zijn. Je overleeft het alleen ‘samen’. De ‘countryman’ is op zichzelf aangewezen. Als er iets ook uit de Westerns blijft hangen, is het inderdaad die eenzame held. De man in het witte pak of het zwarte, die de boeven uit een stadje verjaagt, met uit eindelijk de ‘showdown’, de goeierik en de slechterik in een revolverduel in een ongeplaveide straat, waar het stof ze om de laarzen waait en de rest van de bevolking bang vanachter de luiken toegluurt. Ze zitten alleen op hun paard, in hun vrachtwagen, zijn van niemand of niets bang…

En zo voed je natuurlijk ook je zoon op. En als je dat niet kan omdat je zonodig op pad moet, geef je hem toch een meisjesnaam, daar wordtie tough van

A boy named Sue van Johnny Cash

Maar tegenover vrouwen…. Het zijn smeltende watjes. We hebben in North to Alaska little Jenny al langs horen komen. Als mannen aan die onschuldige weerloze wezentjes denken, komt er iets kleins, iets bijna vertederends en onhandigs langs. Of ze ontvluchten de confrontatie en gaan weer op pad, kan ook.

Er zijn van die liefdesverdrietliedjes dat je als Europeaan denkt, ach joh, stuur dat mens weg, schop haar eruit… maar nee, ze blijven klagen (oh Please, release me, weet je nog? van Ray Charles bijvoorbeeld):

Don’t you ever get tired of hurting me met de jonge Mo Pitney weer

O ja natuurlijk zijn er ook meer samengestelde voorbeelden: hier een combi van heimwee en een man die een foute vrouw te veel haar zin geeft: The Streets Of Baltimore, hier Gram Parsons (the Byrds) die ook mooie duetten zong met EmmyLou

4.2. Vrouwen

En nu wordt het echt pijnlijk. OK, volgens de mannen is de kennelijk ideale vrouw (qua uiterlijk of een blonde suikerspin of een katachtige brunette):

• Een trouw, wachtend en smachtend wezentje dat geduldig thuis wacht tot de man bereid is om haar tot vrouw te nemen (the sweet little Jenny’s)
• Iemand die in het openbaar geen scenes maakt of te plakkerig is, altijd bereid is om “I want you” tegen de man te kwelen (Charlie Rich Behind closed doors)
• Altijd vergevend en geduldig is ook als ze haar man niet begrijpt … voorbeeld?

A goodhearted woman, lovin’ a goodtimin’ man Willie Nelson en Waylon Jennings

Maar een beetje countryvrouw heeft geen mannen nodig om haar ideale rolinvulling te bezingen:

Stand by your man van Tammy Wynette

Dit leven moet hard zijn, voor zowel mannen als vrouwen daar. Geen wonder dat het …

5. …..Aangetroffen filosofisch inzicht…..

….Nogal sombertjes is: het gaat allemaal naar de sodemieter, de haaien, de hel, de kloten, … Ja als je ook ziet wat ze roken

It’s all going to pot van Merle Haggard en Willie Nelson

6. Wat is er met de muziek?

Ik vermoed dat de aantrekkelijkheid van Countrysongs m toch het meest zit in de eenvoud. Het zijn herkenbare melodieën in herkenbare accoordenschema’s, meestal drie accoorden, soms vijf. Accoordenschema’s die voorspelbaar verlopen. Verder is er het spel met de instrumenten. Vooral veel gitaren. Zelfs al speel je niet hoorbaar mee, je staat er toch mee in je handen. Vaak de huilende countrygitaar met sliders ( de steelguitar), achtergrondkoortjes. In de traditionele country is er de beroemde country-snik, vooral Tammy Wynette was er een meesteres in. Verder is er in de manier waarop wordt gearrangeerd veel melancholie. Om nou te zeggen dat het één groot deel cliché is, smartlap-achtig is, gaat wel te ver, maar toch er is een zekere hang naar…. Country, zowel de muziek als de teksten zitten inderdaad vol stereotypen, verwijzen in samenhang naar een sociaal landschap dat er nooit helemaal zo was, maar erg voorstelbaar… Dat maakt dat je bij country nergens moeite voor hoeft te doen, de glimlach, de empathie, of zelfs het zwelgen soms, komt vanzelf.

7. Een hier nogal onbekende wandelplek in the Country

Er zijn van die plekken waar onze Waylons en Ilses naar toe gaan als ze het in de country willen maken.  Nashville bijvoorbeeld. Maar er is ook een bijzonder plekje

Er was ooit een gehucht dat Grape Creek heette en eigenlijk volgens de Toen geldende aardrijkskunde en bestuursstructuur van de VS niet als plaatsje bestond. . Een Duitse immigrant, Engel heette hij, stichtte er In 1860 een handelspost, voornamelijk om handel te drijven met de Comanche-indianen. Na een tijdje besloot hij dat het wel praktisch was als handelaar dat hij ook postverkeer binnen handbereik had. Maar om een postkantoor te mogen vestigen, moest je als plaatsje op de bestuurskaart komen te staan. Zijn zus zou het postkantoor bestieren. Zij was verloofd met een “Luckenbach” ook een Duitse immigrantenfamilie die een paar kilometer verderop woonde, zij suggereerde de plaatsnaam Luckenbach en zo ontstond Luckenbach, Texas. Het is nooit veel geweest. Een paar 100 inwoners en rond 1960 was er bijna niemand meer. Het dorp werd te koop gezet. Het werd gekocht door ene Hondo Crouch, artiest en filosoof, die de oude danszaal heropende en allerlei maffe activiteiten ging organiseren en zo werd het langzaam een toeristische attractie waar elk weekend veel mensen op afkomen.

Wille Nelson en Waylon Jennings hebben er een lied over gezongen. En sindsdien heeft Wille Nelson daar een tijd lang jaarlijks een grote country-picknick georganiseerd waar veel van zijn vrienden optraden.en je begrijp het hè (ik niet) “daar is niet niemand die geen pijn voelt”, lijden we daar nou allemaal of juist niet….

Luckenbach Texas van Waylon Jennings en the highwaymen

Van die vrienden hebben we er al een paar gezien. The highwaymen bijvoorbeeld, met Willie en Waylon, maar ook Kris Kristofferson en Johnny Cash. In een wat grotere context, onze Waylon, ja die van het songfestival met IIse de Lange, refereert regelmatig aan een groep die hij the Outlaws noemt. Niet zozeer een gezelschap solisten zoals the Highwaymen, maar een soort stroming in the country die zich wat afzette tegen Nashville en zo.

Wie goed heeft opgelet is er nu achter dat veel van de muziek van deze wandeling Outlaw-muziek was: naast die highwaymen: Emmylou Harris, George Jones, Merle Haggard, Steve Earle, Loretta Lynn, Towness van Zandt bijvoorbeeld…

Loretta Lynn was, anders dan de Tammy Wynette uit die wereld, niet te beroerd om het traditionele beeld van de vrouw ter diskussie te stellen. Ze zong over geboortecontrole (The Pill) en de voortdurende zwangerschappen in de lagere klassen. Is er dan toch nog hoop dat het allemaal niet “It’s going to pot” wordt?

One’s on the way van Loretta Lynn

Maar goed, tot slot nog twee licht melancholische liefdesliedjes, met hulp van nieuwe generaties. Zojuist, bij Luckenbach, Texas zagen jullie Waylon met uitdrukking naar Willie Nelson kijken en gebaren bij de regel “Blue eyes crying in the rain”. Dat is de titel van een hit van Nelson. Hier zingt hij het met Shania Twain, ik meen ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag

Ik wil eindigen met nog een van de vriend(inn)en van Willie, die veel heeft opgetreden op zijn jaarlijkse feesten en ook rond de grote verjaardagsfeesten. En het werd Immers weer tijd om een wat jongere outlaw op te voeren… Shelby Lynne, wel een e meer dan Loretta en geen familie dus: