Parole, parole, parole…

“Waar moet ik dan precies bang voor zijn opa?”. De dominee had het steeds gehad over ” de vrees voor de toorn Gods”. Ik wist wat toorn was: een toren, zoals de kerk had. Ik wist niet wat vrees was. Opa was niet mee geweest naar de kerk. “vrees is angst, jongen, bang zijn” had hij uitgelegd. Maar waarom zou ik bang zijn voor God? “Het zijn maar woorden jongen. Bang zijn heeft niet zoveel zin”.

Het kwam steeds vaker terug. In preken, gebeden, psalmen, de bijbellezing van mijn vader voor het eten… Vreze. Iemand die in God gelooft heeft kennelijk redenen te over om bang te zijn.

It’s only words….

Ik ben nog eens gaan zoeken naar frasen en beweringen over ‘Vrees’. Je struikelt erover, de hele bijbel door. Pamfletten van kerken en dominees te over. Ik heb er hier een paar:

“…wat eist de Heere uw God van u dan de Heere uw God te vrezen, in al Zijn wegen te wandelen en Hem lief te hebben en de Heere uw God te dienen met uw ganse hart en met uw ganse ziel.”
Op de vraag Wie we moeten vrezen geeft de Schrift zelf antwoord. Het is de Heere die Zijn heerschappij over alles doet gaan….
Een dominee: “Het zijn ook Zijn ogen die op alle mensen gericht zijn. Niemand kan iets voor Hem verbergen, zelfs in het diepst van ons onderbewuste dringen Zijn ogen door, Alles ligt voor Hem open als een opengeslagen boek.
De naam HEERE duidt ook aan dat Hij Zich doet kennen als de God des verbonds, Die Zijn rechtvaardigheid èn liefde openbaart in de Heere Jezus Christus, de Zaligmaker van Zijn Gemeente. Die God moeten we vrezen. Dat is de boodschap van het Oude-en Nieuwe Testament.” en
“Hij is die God Die vreselijk is, de Heilige, in Wiens handen het vreselijk is te vallen”.
“Maar ook die God., Die in Christus verlost en zalig maakt. Die ook enkel liefde is en daarom Zijn eniggeboren Zoon zond in de wereld, opdat ieder die in Hem gelooft behouden zou worden. Wie zó Zijn liefde kent, als een heilige, rechtvaardige liefde, vreest de Heere”.
“Deze vreze des Heeren is het beginsel der wetenschap”.
Er wordt wat gesidderd in de bijbel, gebogen….

Kennelijk is God tegelijk liefde en de grote angstaanjagendheid zelve…. Vergeeft hij en is zijn wraak vreselijk tegelijkertijd.

Het heeft even geduurd voor ik de ‘toorn’ begreep, de wraak, de straf.
En veel talent voor angst had ik niet, als jochie. Ik begreep dat ik torens moest mijden, maar dat misverstand vervloog ook in onbevreesde wetenschap. Waar dat toe leidde was een soort twijfel, deugde ik wel? Zou ik niet verdoemd worden omdat ik niet bang kon zijn?  Was dat ‘vreze’? Vast niet het soort waar de Bijbel mee vol stond. Ik begon bang te worden dat ik verstoten zou worden omdat ik iets dat kennelijk zo belangrijk was voor gelovigen niet alleen niet kon begrijpen, maar ook onzin vond voor zover ik het wel begreep. Ik geloof niet dat ik er erg onder gebukt ging. Zo ergens rond de overgang naar de HBS heb ik het los gelaten 11 was ik, of net 12 misschien. Wat overbleef was grote verwondering waarom al die volwassen mensen zich braaf zondag na zondag lieten bang maken en volgieten met de vreze voor de HEERE.

Als ik nou een ding niet wou, was het dus geloven in een God waarvoor ik bang moest zijn. Vreze…. “De meeste mensen zijn braaf en gehoorzaam uit angst jongen…”. Opa weer. Ik wist het al. “En mensen die bang zijn doen domme dingen. Oorlog bijvoorbeeld. Onschuldige mensen vergassen….”.

Waarom denk ik hier nu weer aan?
De moeder van Maarten t Hart? vast…
De strijd tussen de synodalen, de bonders, de gewone hervormden en de evangelisten op de Zuidhollandse eilanden van Jan Brokken’s jeugd? Vast. Die boeken las ik pas.
is het de semi-fascistische onzin die ik Baudet en zijn volgelingen hoor uitslaan, Wilders, met zijn angst voor moslims? Vast. Angst en woede heersen in een deel van de wereld immers

Ik had die nuchtere opa. Die trouwens ook van die eilanden kwam. Sinds mijn elfde was ik door hem niet meer zo bevattelijk, geloofde ik dominees niet meer, vond ik de bijbel een boek vol tegenspraak….

Sindsdien geloofde ik in onbegrijpelijkheid en verwondering. In wat ik niet kon weten en begrijpen. Ik heb de angst wel leren kennen. Angst voor mensen en hun domheid, ja….. Vreeze voor een heere, nee.