Intens verdrietig word ik er van.
Ik heb best af en toe opvattingen, maar ook, gelukkig nog steeds, een gezonde nieuwsgierigheid naar de vraag of ik ook gelijk heb. Mijn vader had die nieuwsgierigheid ook. Hij had ook zoveel filosofie gelezen dat de relativiteit van “waarheid” ook tot zijn denkwereld was doorgedrongen.
Ik heb veel mensen ontmoet, meestal mannen maar ook vrouwen, die deze nieuwsgierigheid misten. Mijn moeder was er daar één van. En bij mijn moeder kon ik de af en toe rampzalige gevolgen van starheid van jongs af aan goed waarnemen.

Wanneer ik voor het eerst mijn buitengewoon gezonde wantrouwen tegen mensen die zeiden beter te weten dan anderen wat God bedoelde en wou nou precies heb ontwikkeld weet ik niet meer. Rond mijn 6e/7e gooide ik een pijltje (zo’n opgerold papiertje, dat we als jongens met een elektriciteitsbuis schoten) van het balkon af de kerk in tijdens de preek. Ik verveelde me kapot. De dominee zat de dinsdagmiddag erop na schooltijd bij ons thuis en vertelde dat God alles zag, maar jongens zo jong als ik nu nog vergaf. Als de kiem al niet was gelegd, gebeurde het toen. Dat is zeker. Als ik nu als volwassene moet verwoorden wat ik toen dacht zou het ongeveer luiden: “laffe zak, als je niet durft fte zeggen dat je dit zelf niet wilt, maar je achter de vergevende God moet verschuilen, hoef ik je niet meer serieus te nemen.” Ja de kleine revolutionair was al vroeg manifest. Alleen zei ik nog niets. Het moet van mijn gezicht te lezen zijn geweest. En sindsdien in ieder geval, groeide elke keer weer als ik hoorde dat God iets wou of juist niet weer de ondertoon, “ik wil dit niet, ik ben bang dat.., ik vraag van jou… maar ik sleep er omdat ik van mezelf niet genoeg overtuigingskracht heb, God maar even met de haren bij”. Ernstig? In ieder geval meestal eerder zielig…. En de maatschappelijke gevolgen waren soms erg groot. Dan wordt het wel ernstig.

Ik heb later verschillende dominees ontmoet die bijna net zoveel twijfel kenden en nieuwsgierigheid toelieten als ik. De rij religieuze betweters bestond voornamelijk uit ouderlingen, kapelaans, tot heiden bekeerde gereformeerden, etc. Veel voorgangers, veruit de meesten, durven wel iets aan onderscheid mee te nemen tussen de kern van de geloofsboodschap en de maatschappelijke instituties, waarden en normen die eromheen zijn gegroeid. Maar er blijven uitzonderingen.
Toen ik “mijn” eerste gereformeerde homo ontmoette, hij was inmiddels 26 toen hij de kast uitkwam en nog, slechts met mate, drong tot me door dat er veel mensen rondlopen die vinden dat God homo’s niet bedoeld heeft. Nee, ze zijn eigenlijk zelf bang… en legitimeren hun op angst gebaseerde reactie met iets dat buiten discussie staat. Je zal maar als ouderling of Cees van der Staaij tegen je kind moeten zeggen dat je vindt dat God hem/haar zo niet heeft bedoeld… Joop, toen, heeft dat 12 jaar tegen zichzelf gezegd. En ernaar geleden…. En hij heeft altijd gedacht toen, dat de liefde hij inmiddels toen voor zijn Piet voelde ook een liefde was die God niet bedoeld kon hebben. En zeker niet dat Piet en hij samen door het leven zouden willen en toch gerespecteerd konden worden. Joop heeft vaak dood gewild, maar ook gevoeld dat God ook dat niet bedoeld kon hebben. Maar wat dan wel? Mijn antwoord was “Geen God, of in ieder geval geen kerk”. Maar Joop schudde nee. God moest blijven…. maar hij moest ruimte vinden voor een ander beeld over God, zoiets…. Ik herinner me dat gesprek nog goed. Ik was 19 en inmiddels al atheīst, het was laat, ik had bardienst en Joop was gedeprimeerd….

Ja dat Nashville-geneuzel…. Ik probeer dit te behandelen als een opvatting waarvan ik me nog moet afvragen of ik wel gelijk heb. Maar dat lukt me niet. En heb ik er op het niveau van een individu met een opvatting al moeite mee, als het een opvatting wordt van een organisatie gaat er bij mij veel licht uit. Zo heb ik me altijd afgevraagd of de SGP niet verboden moest worden. Volgens artikel 1 van onze Grondwet mag discriminatie niet, op grond van godsdienst, geslacht, seksuele geaardheid, herkomst, etc. En de SGP weerde vrouwen. Is het zo in ons staatsbestel, dat je mag cherry-picken uit de Grondwet als je maar christelijk genoeg bent? De rechter heeft uiteindelijk ingegrepen en er zijn nu enkele SGP-vrouwen in het openbaar bestuur te vinden. En nu weer met homo’s en transgenders. En, meent de SGP-leiding zeker te weten, God heeft niet alleen de mens geschapen, maar ook het huwelijk. En ze zeggen te weten hoe God dat huwelijk heeft bedoeld… (Daar hebben ze trouwens in Rome ook een nogal onbenullig handje van). Nou kan iedere sociale wetenschapper je uitleggen dat het huwelijk een door mensen ontwikkelde institutie is, net als de democratie. En als maatschappelijke institutie mee-verandert in de tijd. Met een juridische functie, maar ook met functies die het maatschappelijk verkeer moeten regelen. En als God dan toch ook de democratie heeft geschapen, dan weet ik zeker dat hij die niet heeft bedoeld om daarvan Moslims, vrouwen, homo’s transgenders of wie dan ook uit te sluiten. Een discriminerende partij moet verboden worden (geldt dus ook voor de PVV en Forum, misschien zelfs voor Denk), Een partij die de Grondwet niet in essentie -en wat is artikel 1 anders- onderschrijft hoort niet in de volksvertegenwoordiging. Discriminerende christenen kunnen genezen worden (zeker weten?), in tegenstelling tot homoseksualiteit. Laten we daar dan maar op inzetten.

Eigenlijk zou ik hartgrondig willen vloeken.