Is er verlangen naar verlangen, heimwee naar heimwee?
Gewetensvraag… Ik hoor zo vaak verlangen en heimwee in muziek. Vind ik het daarom ook mooi en goed? Sommige stukken van Liszt in zijn Pelgrimages, het overwoekerd pad van Janacek, sommige stukken van Richard Strauss, wat hoor ik bij Mahler en Wagner eigenlijk, of bij Elgar. Duitse Schlagers staan er bol van.
Als dat waar is, en geen malle projectie van mij, waarom schrijven mensen dan muziek over heimwee en verlangen. Als therapie? Geloof ik niet. Ze wentelen erin. Verlangen naar scenes of deuntjes uit de jeugd (Janacek, veel Oost-Europese componisten grijpen terug op liedjes die hun ouders zongen), naar voorbije liefdes, naar het landelijke landschap waarin je opgroeide en nog geen zorgen had. Naar gevoelens van heel en één zijn?

Eén van mijn guilty pleasures heet Hickory Wind, geschreven door Gram Parsons (even) van the Byrds (en gezongen met en door Emmylou Harris). Het is een liedje in trage driekwartsmaat met zeer eenvoudige melodie; dat helpt al direct voor de sfeer. Het begint met een beschrijving van een land met hoge pijnbomen en een eik (zonder rupsen kennelijk) waar ze als kind in klommen. Maar, de hoofdpersoon verliet huis en haard voor de roem, de rijkdom en de pleziertjes. (Het oppervlakkige, niet echte vervullende leven symboliserend?). Maar nu hij wat ouder wordt, (hoe oud zou ie geweest zijn toen hij het schreef? 20/25 jaar?) stelt hij zich de wind uit zijn jeugd voor, misschien hoe die voelde of rook, de tekst laat het in het midden. De laatste regel luidt steeds: “Calling me home, Hickory Wind”. Als dat geen wentelen is… in een verlangen naar een leven zoals het bedoeld leek….. Ik kan overigens op internet niets vinden over een soort Hickory Wind dat de bron van de titel zou kunnen zijn. Hickory is een houtsoort. En ergens in de buurt van Chicago ligt het plaatsje Hickory Hills. Kan het niet zijn. Er is een Hickory Hills bij de Mississippi (bezongen door, alweer, Emmylou Harris in Evangeline, met the Band) Maar een specifieke wind…. Nee. Parsons kwam zelf uit Florida, (en daar is ook een plaatsje dat Hickory Hill heet) kwam uit een familie met verslavingen en zelfmoord (oa zijn vader) en overleed al op 26 jarige leeftijd aan een overdosis. Wentelen dus, in een vaag verlangen naar de heelheid van de jeugd van voor het verlies van zijn vader? Met als drager het gevoel van de wind? Het lijkt misschien wel meer op verlangen naar wat hij in zijn jeugd al miste en wilde dat de wind voor hem zou kunnen meebrengen….. Het gemis van het gemis?

Als Schiedams straatjochie had ik geen pijnbomen en eiken onder handbereik. De twee dominante geuren uit mijn jeugd waren de teer aan de havens bij de Waterweg en de jenevergeuren van de stokerijtjes in de grachten die we ook havens noemden in de binnenstad. De eerste Schiedamse wind, was fris, zilt en terig, de tweede Schiedamse wind was warm en alcoholisch. Niet iets om erg heimwee naar te krijgen toch? Hoewel, mijn onverbiddelijke voorkeur voor de whisky uit Islay moet ergens vandaan komen….
Calling me home, Lagavulin. Of staat die whisky, naast al die verlangende muziek, voor dat diepe verlangen naar eenheid met het universum? Ik vermoed het. Lichtelijk verdovend en daardoor draaglijk verlangen… Verlangen naar verlangen, missen van gemis…