Ik heb iets tegen het concept, het format van dat carré-debat, geloof ik. Het maakt sterk de indruk van een poging om politici ruim anderhalf uur in soundbites en met volstrekt gebrek aan nuance wegens tijdgebrek in het strijdperk te brengen om meer reclamezendtijd te verkopen. En dan ook nog deels aan diezelfde politieke partijen. Ik vraag me af hoeveel kiezers hier nou door zijn geland. Het zou me niet verbazen als er nu nog meer zweven en alleen de RTL-kas is gevoed. Ook door de manier waarop vragen en onderwerpen werden voorbereid door de redactie werden het eenzijdige reclamespotjes die we al kennen. Niet meer doen zo volgens mij….
Toch is er wat te zeggen voor een milde beoordeling van dat RTL-debat. Het is een clash van culturen (nee, niet de clash tussen linkse wegkijkers en realistische benoemers oid) maar tussen de wereld van politiek en de wereld van de media. De wereld van de media is de wereld van de angst voor het wegzappen. Als mensen iets aan de saaie kant vinden zappen ze binnen een minuut weg, dus alles moet kort. Ook is het “wedstrijd-gevoel” belangrijk. Politiek is de wereld van complicaties. Je hebt je uitgangspunten, principes en doelen, maar je moet daar wat mee in een context waarop je nauwelijks invloed hebt. Je wordt als VVD in een coalitie naar links getrokken en als PvdA naar rechts. Er zijn omvallende banken, landen die de EU uit willen die jij erin wou en blijvers waar je genoeg van had. Er zijn vluchtelingen en dictators. Er zijn internationale afspraken en regels. Elke onderhandeling over de vorming van een kabinet begint met een uitnodiging waarin je duidelijk maakt dat je bereid bent de ander tegemoet te komen (en dus iets van jezelf in te leveren). Er zijn kansen en gepasseerde stations (terugdraaien van privatiseringen is (onbetaalbaar) duur omdat je partijen moet compenseren voor hun investeringen en ze ook nog eens weer zelf moet doen). Politici hebben tijd nodig om in te gaan op de spanning tussen droom en daad, daad in een moeilijker wereld dan die waar je programma van uit gaat. Zoals de Engelsen zeggen de proof of the pudding is in the eating. Niet het recept en het plaatje op het pakje, maar wat je er in moeilijke omstandigheden van maakt. Nu komen alleen de plaatjes en de pakjes aan bod en niet eens de recepten, laat staan het resultaat. En wat men wil moet worden teruggebracht tot de omvang van het verkiezingsprogramma van de PVV, alsof dat soort denken leidend moet zijn. Waar dat toe leidt? Zie “Hoe Dan Geert?” bij Lubach en de Venlose spoorbrug.
Ik heb ooit aan een aantal landelijke politici gevraagd waarom ze dan toch telkens weer ingaan op de uitnodigingen voor een tv-debat, waarin de nuance verdwijnt en de valkuil van de versimpeling en antagonisme voortdurend wijd gaapt. Er is geen keus. Zoals gezegd, politiek is handelen in omstandigheden waar je niet om hebt gevraagd, met zijwind, tegenstand, onbegrip. Zo’n tv-debat is dat ook. Maar het gaat nog een stap verder, Weiger maar eens. Dat wordt door degenen die wel gaan direct geframed als laf en minachting voor de (zwevende) kiezer. Bovendien, stel dat al die “middenpartijen” zouden zijn weggebleven… dan hadden we een avondje debat Roos, Baudet, Denk, Piraten, Jezus Leeft, etc gehad en je wilt als serieus politicus toch niet dat die partijen met de voordelen van een avondje exposure op de loop gaan.
Het blijft een slecht huwelijk, politiek, verkiezingen en tv. Een huwelijk vol slechte compromissen, dilemma’s en misverstanden. Ik vrees dat we er mee moeten leren leven. Ik erger me als ik Mark zie roepen dat hij binnen Europa “alleen voor het Nederlandse belang gaat” alsof hij niet breder kan en wil kijken dan ons eigen kleine tuintje, maar dat snap ik gezien die context nog wel een beetje.
Alleen als ik zie dat het ertoe leidt, bijvoorbeeld, dat Buma gaat staan roepen dat we in onze cultuur al 1.000 -zegge duizend- jaar gelijkheid tussen man en vrouw hebben, terwijl we ergens rond de 80 jarige oorlog zijn ontstaan (en niet in 1017), en pas 100 -zegge honderd- jaar geleden vrouwenkiesrecht hebben ingevoerd, 50 -zegge vijftig- jaar geleden christelijke scholen vrouwelijke onderwijzers nog ontsloegen als ze trouwden en nu gaat staan roepen dat we staand het Wilhelmus moeten gaan zingen om die duizendjarige cultuur te beschermen, tja, dan laten politici zich in verdoofde toestand meeslepen door hun eigen verkeerd begrepen naar rechts schuivende soundbites en doe ik vloekend in de kerk het licht uit…. Er moet een verstandiger compromis binnen dat verstandshuwelijk mogelijk zijn….