En het is nog besmettelijk ook verdorie. Nee het is meer dan dat. Het is een soort genieten van kloven en rellerigheid en dat zo nodig graag aanwakkeren. Maar, de titel is dan weer in zoverre terecht dat je je elke keer weer iets verder moet overtreffen wil het nog binnenkomen. De boodschap moet telkens korter en in extremere taal.

Van de week organiseerde onze nationale Matthijs in DWDD een debat tussen Marianne Zwagerman en Dolf Jansen over de telegraafkoppen over criminele nep-asiel-aanvragers. Dat debat begon niet met de feiten, maar met de koppen en de boze tweets daarover. Toon gezet. Rel in scene gezet. De feiten waren dat er met name uit noord-Afrikaanse landen als Marokko en wat buren mensen naar Nederland komen om een oprotpremie op te strijken als ze na verloop van tijd worden teruggestuurd en in de tussen tijd een boel overlast veroorzaken. Het zijn er niet veel, maar de overlast is groot genoeg voor stevig protest vanuit bijvoorbeeld de Burgemeester van Groningen en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Klaas Dijkhoff is tussen de opnames van de Slimste Mens door (vergeef me de ironie) een paar keer naar Marokko geweest om te praten over terugkeerregelingen, maar met dat soort landen is het lastig onderhandelen, vraag maar aan Asscher die de kinderbijslag naar in Marokko verblijvende kinderen naar een daar normaal prijsniveau wou terugdringen. Kortom, het probleem is ruimschoots bekend bij de politici, het staat op de agenda, er wordt aan gewerkt, In het debat hebben we deze feiten niet gehoord. Dat was kennelijk niet de bedoeling.

Dolf Jansen mocht aftrappen met de mededeling dat hij op Twitter een vraag aan de redactie van de Telegraaf had gesteld. Wat is jullie opzet en wat voor land willen jullie. Je kunt mij van alles op de mauw spelden maar dat is geen normaal begin van een rustig gesprek, Zowel de scherpte van de vragen als de keuze van het medium waren een duidelijk signaal van veroordeling en nauwelijks ingehouden woede of verontwaardiging, hoe lief en onschuldig Dolf er ook in de uitzending bij probeerde te kijken trouwens. Marianne antwoordde met een litanie dat links van alles uit het nieuws wou houden. Wat het journaal betreft en de kranten gaat dat niet op, want ik kende die feiten al van daar uit. Voor Matthijs kennelijk wel. Matthijs wees nog wat bedeesd naar het artikel en zei nog dat niemand daaraan aanstoot had genomen, maar dat het over de koppen ging, maar alsof er niets tot haar doordrong denderde ze door. Dolf begon vervolgens over Brexit-publiciteit en nog het e.e.a. en de ontsporing van het gesprek ging steeds verder. En daar zit je dan naar te kijken en dan moet je je na afloop serieus geïnformeerd voelen (wederom excuus voor de ironie, hij bijt inmiddels geloof ik). Maar meer kwaliteit had van Nieuwkerk niet in huis en hij deinsde er niet voor terug om ons dit wanprodukt voor te schotelen. En dit is niet een commerciële zender, maar de VARA. Ik vraag me af of er inmiddels wat mensen spijt hebben daar, moet haast wel, het niveau van de Telegraaf was dankzij het genuanceerde artikel onder de terecht gewraakte koppen beduidend hoger. Pot en ketel, als het maar rellen oplevert.

Het probleem zit naar mijn smaak niet alleen bij de koppenmakers van de Telegraaf. De Telegraaf wil de politiek beïnvloeden. Marianne zei dat ook met zoveel woorden, “als we dit verzwijgen gebeurt er niets in den Haag”. Nogmaals er werd niets verzwegen, en ook gebeurt er op dit punt dus van alles in den Haag maar de zwaar bevochten persvrijheid ging niet om de vrijheid tot actievoeren, zoals de Telegraaf ook bij het rekeningrijden deed en zal doen. Die strijd ging om openbaarheid en eerlijke “neutrale” voorlichting aan het kiezerspubliek. Dat is één. Daar is de Telegraaf niet van. Die wil het volk in actie zodat een probleem dringender op de agenda komt, De tweede kronkel zit hem in de gedachte dat smerige koppen er niet zoveel meer toe doen dan als om de aandacht naar een artikel te leiden. Iedereen weet inmiddels dat herhaling van extreem woordgebruik in korte statements van grote invloed is op de opinievorming. Trump heeft met deze strategie de verkiezingen gewonnen en de hoofdredacteur, die vriendelijke, licht genuanceerde, licht kalende meneer, hij zat vaak bij Pauw, O ja Paul Jansen, hij weet dit donders goed en keurt het goed.

Mensen laten we nou even niet schreeuwen naar elkaar. Mijn toonhoogte steeg dus ook al…. Er gebeuren dingen die we niet moeten willen en wat we vooral niet moeten willen is dat we er zo escalerend over praten en schrijven.

De clash dit weekend tussen Donald Trump en Meryl Streep was er ook zo één. Trump moest er direct overheen twitteren over “overrated actresses”. Een beetje politicus weet hoe men hiermee omgaat, niet, maar niet hij, we moeten maar wennen aan escalatie. Trouwens ook de grote Hiddema roert zich in debatten met kreten als actrices die in talkshows beter kunnen zwijgen. Je moest eens weten hoe vaak ik dat niet over advocaten heb gedacht, vooral omstreden advocaten. Maar ook hier weer, het probleem zit niet alleen bij de advocaat en de actrice, het zit met name in de marketing-afdeling van de mensen die hen telkens het podium geven: talkshows.

En dan de vete tussen Youp en Galjaard (en Wendy van Dijk) over het etaleren van menselijke ellende als amusement. Ik vind dat Youp groot gelijk heeft. Galjaard maakt het behoorlijk bont als er ook nog eens allerlei malle wurg- en zwijg-contracten onder liggen. Maar wat dachten we het familie-diner (EO) of de rijdende rechter (KRO/NCRV)? Alle drie keurige christelijke omroepen die pal staan voor ons fatsoenlijk met elkaar omgaan, toch? En we kijken er met voldoende mensen graag genoeg naar om die zooi voortdurend over ons heen gegoten te krijgen. Ook hier is sprake van een soort inflatie van respectvolle menselijke omgang. Ik vind het slecht.

Pieter Derks riep laatst nog dat hij de indruk had dat media, politiek en vloggers en dergelijke er alles aan doen om ervoor te zorgen dat we steeds meer “normaal” gaan vinden. Ik deel dat beeld. Het wordt normaal om elkaar het land uit te willen jagen, te verketteren. Normaal om te rellen tegen brandweermannen. Normaal een godsdienst of een groep mensen van een nationaliteit alle ellende in de wereld in de schoenen te schuiven. Normaal om rechters en bestuurders niet meer te vertrouwen. Normaal om een gehandicapte of een vrouw belachelijk te maken, te kleineren en te pesten. Normaal ook om arbeiders af te doen als white Trash en dom en hun belangen telkens minder zwaar te laten wegen dan de beurskoersen…
Mijn opa had toen ik 20 was en de rokken korter werden ook van die verzuchtingen. Zuchtende opa’s zijn van alle tijden. Maar deze keer mogen weldenkende mensen die iets begrijpen van hoe je wel een gesprek voert en het klimaat in een land prettig houdt, wel onderhand eens een keer opstaan. Finkers en Claudia gingen ons al twee oudejaarsavonden voor. Kom op…