Ik las eerst: “Pauw gaat dit seizoen meer aandacht besteden aan de Boze Witteman. Dacht nog wat gedachten over magere collegialiteit na zoveel jaren samenwerking. En waar is Paul dan boos over? Maar het gaat over de Boze Witte Man. All over the world is de laag opgeleide witte man boos en dus moet er aandacht aan worden besteed. . Wacht ff, ok, aandacht prima, maar door wie en waartoe? Wie heeft Pauw nou nog nodig om te ontdekken dat “De” (hij bestaat niet, het is een “format”, bedacht/ontdekt door marketeers) witte man boos is? Wie vindt er nog dat die boze witte man nog niet wordt gehoord als ook All over the world, clowns opstaan, Trump, LePen, Wilders. Als het hele internet volloopt met haat ? We horen die boze witte man voortdurend. De media smullen ervan. Alleen we bereiken elkaar niet. Moet de politiek opschuiven naar meer discriminatie, meer dichte grenzen, meer zwarte Piet? Waar doe je dit voor Jeroen? VARA?
Vanavond gaat het bij Jeroen over Zwarte Piet. Ook zo’n thema waar je als beetje programmamaker niet omheen kan. “Het leeft” immers. Ik kijk niet. Ik breng het niet op. Ik schrijf er liever ongezien over dan dat ik naar cultuurfilosoof Halbe Zijlstra luister. De Verenigde Naties, ook zo’n instituut waar de boze witte man vanaf wil, net als van Europa, heeft aangekondigd dat het volgend jaar ‘The year of the African Descent” wordt. Het gaat dan niet over fatsoenlijke Afrikanen (decent), maar over afkomst, over de waarneming dat over de hele wereld de boze witte man de zwarte discrimineert. Uh Zwarte Piet? VN, je blijft van onze tradities en ons kinderfeest af….
Het schuurt. Ik kan er niets aan doen. De boze witte man die zichzelf zielig blijkt te vinden nu de groei niet meer vanzelfsprekend ook zijn kant een beetje op rolt aan de ene kant en de gediscrimineerde man (en vrouw) met een kleurtje, met een geweldige achterstand op de arbeidsmarkt, opgegroeid in buurten met minder goeie scholen aan de andere. Wij de witte mannen, met 90% van de welvaart en de rijkdom in ons bezit. En wij, wij maken ons druk over zwarte Piet? Het is als een discussie over een genderneutraal toilet in een bedrijf dat gaat sluiten. Het is grotesk, het staat buiten de realiteit.
Er zijn mensen die zeggen dat de omslag in Nederland, de omslag van liberaal, tolerant gidsland, naar boosheid met fascistoïde trekjes, van een open land, naar een in zichzelf gekeerd land met hang naar het verleden, is begonnen rond de moord op Fortuyn en van Gogh. Als er al iets gebeurd is toen, is dat het roepen over islamitische buitenlanders en van links komende kogels toen is begonnen, niet door de onderbuik, maar de politici. Maar ik vermoed zelf, dat de opkomst van sociale media, die mensen anoniem de kans gaven om hun woede en onmacht te uiten een soort openzetten van een hok is geweest, het deksel ging van de put waar al jaren van alles lag te gisten, waar het altijd al broeierig en haatdragend was. Waar altijd al de anderen de schuld kregen. De populariteit van Fortuyn is niet begonnen omdat hij mensen op een idee bracht, die ideeën hadden ze al. Het enige wat men in de politiek in de gevestigde partijen nog steeds niet kan, is hun geloofwaardigheid terugwinnen bij die boze witte mens, zonder hun principes te verloochenen. Principes over solidariteit, medemenselijkheid, verdraagzaamheid, over gelijke rechten. Er zijn schattingen dat het gaat om zo’n 25 tot 35 procent van de mensen. Dat is veel. En het is pervers om dat te zien als een kans in de strijd om de kijkcijfers en de stembus. Het is een maatschappelijk probleem. Wie zien geen kans om de verbinding met een kwart tot een derde van onze medeburgers warm en produktief te houden. We moeten aan de slag. En we zouden moeten ophouden met daaruit ‘media-munt’ te slaan. Vind ik dan.
Maar daar gaat Pauw niet over. Hij gaat over zwarte Piet en terrorvloggers. Zoals (zie Lubach) het journaal en de duiders en de politici in Nederland alleen praten over de rellen in de Amerikaanse Presidentsverkiezingen en niet over de inhoud. Waarom zou je mensen vermoeien met inhoud en nuance, als je kijkcijfers zoekt? De kloof, het spervuur, tussen de boosheid van de boze witte man en de verontrustheid van de linkse “Gutmensch” zijn immers veel leuker? Het slaan van de brug wordt zo alleen maar moeilijker. Rellen zijn meer tv-geniek dan stappen in de goede richting. Zucht. TV uit maar weer…