Ik kijk niet veel tv meer, maar voor een uur grappen leg ik mn boek of iPad meestal wel weg. En het was leuk. Mark had een paar sterke grappen, bijv. over het weglakken van zijn teksten door van der Steur, of “als dit niet goed gaat, noem ik het gewoon plan Samsom”. Of de cursus luisteren voor Timmerfrans. Wat minder waren de grappen over Jan Slagter en de dochter van Jan Marijnissen en zijn zogenaamde gebel met Merkel. Toch zat ik na afloop met een wat verdrietig gevoel en dat zat diep, merkte ik. Ik had het nog geprobeerd zelf weg te grinniken met een grapje over Argus, de journalist in de wereld van Bommel, maar het werkte niet. Er zat iets diep te storen…
Dat verdrietige gevoel had te maken met de staat van ons land, vermoed ik. Ik maak me al een tijdje zorgen over de verloedering in de relatie tussen burgers onderling en tussen overheid en burger. We polariseren, dat is lastig, maar het gaat bovendien gepaard met bijna bloedwraak-achtige taal en collectieve afkeuring. Met geweld en vernederingen. De onverzoenlijkheid neemt toe. “Het fascisme komt van rechts en de kogel van links”. Als weldenkend mens geloof je het niet maar het wordt er bijna dagelijks ingehamerd. Vogels hebben een rechter- en een linker-vleugel en kunnen daardoor vliegen. Wij hebben ze en we lazeren als een van ons eigen gelijk dronken Icarus op aarde terug. Da’s één kant van het zorgenpalet.
Een andere is de incest-, inteelt-, en selfie-cultuur die de buis dagelijks over ons uitstort. Dat ik me daarover zorgen maak heeft te maken met de gedachte dat ik ‘iets’ begrijp van de manier waarop culturen tot stand komen. De manier waarop waarden indalen naar ons onbewuste, verinnerlijkt worden en ons gedrag leiden. Dat gebeurt door voorbeeldgedrag van leidende figuren in het collectief, dagelijkse herinprenting, rituelen, de manier waarop je in een gemeenschap carrière maakt, etc. De meeste van die sporen in onze ziel werden vroeger getrokken door de kerken, waar met rituelen en wekelijkse preken door priesters en dominees, leiders dus, er het e.e.a. werd ingehamerd. De maatschappelijke leiders kwamen ook uit die kerkelijke wereld voort. Nu hebben we alleen de tv nog bij wijze van spreken. met het journaal en de dagelijkse talkshows. Met de kliekjes rond Umberto, Matthijs, Jeroen en Eva. Dezelfde koppen in de nieuwsrubrieken.
De derde is de Amerikanisering van onze politiek, media en entertainment. Daar heb ik al meer over geschreven. Het gaat zover dat in Nederland uitgevonden (heb je weer zo’n woord) tv-formats Amerikaanse titels krijgen als Big Brother en The Voice of Holland. Alsof wat uit Amerika komt overwaaien (o.a. die idiote verlammende polarisering, die alle werkelijkheid onrecht aandoende voortdurende vereenvoudiging van wat complex is, zie de onmacht om ook maar iets voor elkaar te krijgen tussen Democraten en Republikeinen) goed voor ons is. Zoals de persoonscultus rondom de regeringsleider….. De hoofdspreker op het diner.
Waar ik gisteravond naar zat te kijken was een incestueus gedoe tussen kliekjes die elkaar dagelijks zien en die elkaar en daarmee zichzelf mateloos belangrijk vinden en dat ook dagelijks onderling bevestigen: het journaille, politici en BN-ers. Om met Bommel te spreken “alle drie alleen goed in het verplaatsen van lucht en daar dient een heer zich verre van te houden”. Het belangrijkste wat ze lieten zien aan het morrende volk is dat ze elkaar nog steeds veel leuker en belangrijker vinden dan ons. Echt DE manier om de al gedesillusioneerde kiezer nog verder van je te vervreemden. Adriaan van Dis was ook gegeneerd gestopt met kijken om deze reden begreep ik. De selfie-cultuur, de ‘kijk-mij-nou-eens-fijn-om-mezelf-kunnen-lachen-cultuur’. Want met een avondje in een warm bad van met clangenoten gedeelde zelfspot haal je ook nog eens angels uit lopende en komende debatten. Bij Jan Slagter lukte dat niet (en nog terecht ook, het was op het randje van smakeloos wat Mark deed daar) en die kreeg later als commentaar “Hij had daar veel beter om zichzelf kunnen gaan zitten schateren, zoals ook Matthijs en Gordon deden”. Want dat is dan de cultuur, dat is dan het waardenpakket dat ons wordt voorgeleefd zo ga je dan in die individualistische narcisme-cultuur van imago-gestuurd gedrag met tegenslagen om: schaterend gebit bloot-lachen.. Nooit in verzet komen omdat er onjuistheden worden verspreid want dan vergroot je dingen uit die beter klein kunnen blijven. Soms liggen het “moderne wijs” en “ziek” dicht bij elkaar. Wat vervolgens gebeurde was dat de gezamenlijke zelfverheerlijking zich van de Beurs van Berlage verplaatste naar de studio’s van Umberto en Eva en daar nog een paar uur doorging. Andere BN’ers uit de zelfvoldane kliekjes mochten commentaar leveren op de daders en slachtoffers van de avond. Het was grenzeloos narcisme en incestueus gekir. En dat was het. En uiteraard was de conclusie van deze inteeltig narcistische nabesprekingen: Dit was leuk, kon beter, maar in ieder geval volgend jaar weer en dan wil ik ook wel meedoen… Je verwacht het niet hé… En dat je kiezers weglopen… je verwacht het niet he….
Is dat nou de cultuur die ik voor mijn land wil zien? Oké de vrijheid van de pers is belangrijk, als medecontroleur van de macht, maar dan moet je dat ook doen en niet gaan zitten “klieken” en applaudisseren voor politieke trucs en gespinde zelfspot. Goed zo NRC dat je geen tafel kocht, goed zo Mark dat je aan het eind toch nog even serieus iets over persvrijheid zei. Dolf was minder leuk, maar de vraag “wie of wat regeert ons land nou?” is een wezenlijke vraag. En zijn antwoord “de menselijkheid” was het beste antwoord dat je tegenover de inteelt van die avond kon zetten… En dat was niet “links” Jort Kelder, dat was ouderwets christelijk (Laat Dolf het niet horen) en dat is niet per definitie links, al polariseert rechts zo hard dat het christelijk gedachtegoed daar wel terecht lijkt te komen. En wat nou als “menselijkheid’ links is, wat is dan rechts? “Onmenselijkheid?” Jort, bekende Nederlandse Lulkoekverkoper uit prietpraatprogramma’s? He dat lucht op, ik was dus toch erg geërgerd…
Ik heb geen behoefte aan een land waar incestueus narcisme die toon aangeeft. Ik heb geen behoefte aan een land waarin onze cultuur steeds meer Amerikaanse rituelen, waarden en normen krijgt, als doorgeslagen persoonsverheerlijking en polarisatie. Ik heb geen behoefte aan een land waarin luisteren wordt vervangen door ‘zelfspot en gewoon doorgaan’ ondanks de steeds hardere roep van burgers om gehoord te worden… Ik heb geen behoefte aan een land waarin onhaalbare dromen, onhaalbare schoonheidsidealen en gebrek aan cohesie de grondtoon worden waarin onze kinderen volwassen moeten worden. Waar ze er steeds in essentie alleen voor staan om hun imago blinkend te houden…
Kortom, ik was er bijna ingetrapt omdat het om “lachen” zou gaan. Maar het ging om een niet uitgesproken maar wel voorgeleefde visie op ons land en de gewenste ontwikkeling van onze cultuur. De grap van Mark daarover was daarmee veel wranger dan hij zelf besefte waarschijnlijk. Kortom, stoppen met diese Unfug… Desnoods dan maar “linkse en Christelijke waarden” als menselijkheid, respect en cohesie, als begrijpen wat je rol is journaille en politiek bij het handhaven van de rechtsstaat. Weg met de verplatting en de nieuwe lulligheid 2.0. Ik heb gesproken. Aan het werk jullie!