Wat’s Keburt
FC Twente had ooit een paar problemen. Vergeleken met hun ambitie was de selectie niet goed genoeg en te klein (spelers zijn duur) en dat gold ook voor het stadion. De ambitie was Top4 en met enige regelmaat Champions League. En daardoor ontstond een derde probleem: te weinig geld. Uiteindelijk vond men een aantal partijen goed om de uitbreiding en facelift van het stadion te financieren. De gemeente stapte er met 17 miljoen euro in. De spelers werden geregeld met een clubje op Cyprus van rijke mensen (Grieks, Turks, Russisch? Geld uit vreemde bronnen genoeg daar), die in ruil voor de financiering van de nieuwe aankopen invloed wilden op het Transferbeleid van de club. Dat mag niet van de FIFA. Nou zal je als gewoon mens snel denken, FIFA? Die doen toch zelf óók alles wat God en zelfs de FIFA verboden heeft… Maar, die regels zijn ook door de Europese bonden overgenomen., ook door de KNVB dus en terecht. Twente werd even later landskampioen, mocht naar de Champions league en incasseerde de CL-miljoenen die daarbij horen en die misschien/waarschijnlijk naar een andere club hadden horen vloeien. Dat betekent dus letterlijk matennaaien. Door ongeoorloofde constructies verrijk je jezelf ten koste van je collega’s in de Eredivisie. Het gaat er hier dus niet alleen om dat er een bureaucratisch regeltje is overtreden. Het is veel platter: Diefstal. Valsspelen, liegen en oplichten.
Het Twents Besturingsmodel
FCTwente heeft een raad van bestuurders en toezichthouders, waarin ook de grootste belanghebbenden zitten, mensen die veel eigen geld in de club hebben. Munsterman en van der Laan, mensen met hoeveelheden geld waar veel supporters alleen van dromen, maar bijv. ook (en deze een stuk meer op afstand) de eigenaar van Aannemerij Trebbe. Toen de eerste constructies werden gemaakt, hadden de leningen van deze rijke mensen het stempel “achtergesteld”, wat wil zeggen dat bij een onverhoopt faillissement andere partijen (zoals de gemeente en dus 150.000 burgers) eerst hun geld terug zouden krijgen. Dat is in ieder geval bij de leningen van van der Laan en Munsterman omgezet naar preferent, wat wil zeggen dat zij de eerste zouden zijn die hun geld zouden terugzien. Het beeld wordt daarmee dat de bestuurders en leden van de Raad van Toezicht die de belangen van de club bovenaan moeten stellen, dat alleen doen zolang die in het verlengde liggen van hun eigen belang. En dat is strafbaar. Maar het gaat verder
Als je als bedrijf grote investeringen doet en verplichtingen aangaat, laat je die sectorstrategisch, financieel, juridisch en bedrijfseconomisch toetsen. Intern, maar zo nodig ook extern. Nou zal dat met het geld rond de bouw wel gebeurd zijn, maar over de constructie met Doyen mag je grote twijfels hebben over een integere interne gang van zaken. Iedereen heeft de aankopen zien binnenkomen. Er is bekend gemaakt dat er een cypriotische constructie bij zat, maar je kan in een normaal bedrijf zoiets wezenlijks nooit doen als twee bestuursleden, achter de rug van anderen om. Nou zijn Betaald Voetbal Organisaties geen gewone bedrijven, maar normaal is dat een controller en een jurist de hoed en de rand kennen en formeel goedkeurend hebben verklaard, danwel dat door een onafhankelijke externe tot in detail hebben laten bekijken. Dat hier iets aan de hand is, is duidelijk. Hier is niet alleen een raar spelletje gespeeld door twee mannen. De hele financiële en besturingsconstructie onder het bedrijf was al onfris, is op de helling gegaan (van achtergesteld naar preferent) en grote stappen zijn met onvoldoende zekerheden en functiescheidingen omkleed genomen. Wat er precies mis is, weet ik niet. Maar er is veel meer mis dan alleen de waarschijnlijk zeer scheve schaats van Munsterman en van der Laan
De Gemeentepolitiek en voetbal
Voetbal is emotie, en niet alleen op het veld. Al jaren worden voetbalclubs beschouwd als “visitekaartje” (oei Twente, dit lag jaren in de modder), als brandpunt van economische netwerken, als maatschappelijk heel belangrijk (zeg als partij maar eens nee tegen 25.000 opgewonden fans “die verder weinig anders hebben, dan de liefde voor hun club”(God wat zou ik me beledigd voelen als fan als een politiek mens zoiets over me zei)) en zeker als FCTwente dat ook nog eens allerlei dingen doet in arme buurten. Dat dit voor alle partijen een soort Noblesse Oblige impliceert, wordt meestal door de club als eerste vergeten. Het aardige van een democratie is dat al deze argumenten op straat liggen. Alle partijen rond zo’n club weten dat de politiek bijna raadbreed er zo over denkt. Als er iets moet gebeuren wachten we vriendelijk totdat de politiek in de bres is gesprongen met leningen en/of garanties of aankopen van een voor andere doelen onbruikbaar stadion. Als dan ook blijkt dat wat de gemeente doet geen staatssteun is, komen banken en andere geldschieters ook in beweging. Het moet niet lekker voelen als politicus, zo’n sleutelrol.
Maar er is nog een spannender emotie en die luidt: “Je moet wel, anders is het geld wat er al inzit weg”. Ja, die lening van 17 miljoen maakte een zéér grote kans om op korte termijn te verdampen. De fuik staat dan al wagenwijd open: “Als we een iets minder risicovolle insteek kiezen, ja en dan wel voor meer, dan redden we in ieder geval die 17 miljoen (want die is in de emotie concreter, dan het mogelijke verlies van 32 miljoen later)”. Het is voor externe financiers een overbekende chantagetruc die wordt gebruikt door mensen die hun verwachtingen (nog, zeggen ze dan) niet helemaal hebben kunnen waarmaken. Wie verstandig bestuurt, laat zich nooit te ver die fuik in lokken, want dan ga je mee de put in. (Die Chinees van ADO heeft het naar verluid nu ook ontdekt. Noorderzon en niet van 8 naar 23 miljoen erin). Wijsheid is timen, stekker eruit en verlies nemen, in plaats van elke paar jaar verdubbelen.
Toekomst.
Heeft FCTwente op korte termijn een redelijke toekomst? Dat is maar zeer de vraag. Er dreigt een combinatie van een aantal sancties:
– Geldboete (geld dat er niet is)
– Puntenaftrek (men staat nu al in de gevarenzone, dat wordt in ieder geval degraderen dan)
– Een verbod op transfers (de meeste ervaren spelers zijn weg. Twente doet het nu met jonkies uit eigen kweek die nauwelijks tegen andere degradatiekandidaten opgewassen zijn. Als de selectie een aantal jaren niet van buitenaf mag worden aangevuld, zie ik de terugkeer naar de eredivisie de eerste jaren somber in).
Voetballend zijn de vooruitzichten somber. Ik hoop dat er iemand is die in staat is om van FCTwente een normaal functionerend bedrijf te maken, met goede interne governanceregels, maar voorlopig is het dat nog niet. Ik merk nog nergens uit dat het beleid van FCTwente met de voeten op de grond is beland. Wie zo hard uit dromenland wordt geschopt als Twente nu heeft tijd nodig, mag zich nog wel even op het hoofd krabben, maar dat ze nu al een doordachte een strategie hebben en een begroting op Juliperleague niveau, ik geloof het niet.
Wat nog spannender is, is de ontwikkeling die zich in de wereld voordoet rond geld en voetbal. Engeland, Duitsland en Spanje gaan steeds meer de toon zetten binnen Europa. Binnen die competities zijn het de bovenste 6 tot 10 clubs die de toon zetten, het meeste sponsorgeld en tv-rechten binnen halen. Al jaren zie je in de championsleaugue dezelfde clubs, ook uit die landen. Dat is een vicieus cirkeltje waar af en toe er één incidenteel tussen springt. Als het al de sponsorgelden niet zijn en de tv-rechten, zijn het wel sjeiks, Chinezen op te rijke Russen die een dikke vinger in de pap nemen. Ook dat versterkt deze tendens. Rijke clubs worden rijker en machtiger, kleinere clubs armer en spartelender met een subtopje er tussen die er af en toe naar boven (incidenteel) tussen mag. De kans dat NEC in de komende jaren een prijs zal halen en in geld zal kunnen zwemmen wordt steeds kleiner. Een nu degraderend FCTwente zit in de draaikolk naar de armoe… Triest misschien voor mensen met dromen over europees voetbal in Enschede, maar voor een realistisch bestuurde club met een eigen trouwe aanhang misschien wel een zegen. Nee, ik zie Twente niet verloren gaan voor het betaald voetbal, daarvoor is de basis onder de club te sterk.
FCTwente en de Enschedese gemeentepolitiek
32 miljoen. Zonder dat er een beleidsplan ligt over de manier waarop men zich onder de noodzaak van een dergelijke garantie uitwerkt? Het ziet er moeilijk uit moet ik zeggen… Gaan we de fuik in en stemmen we over een paar jaar voor 64 miljoen, omdat de dan verdampte eerste 32 op dat moment wéér zoveel realistischer zijn? 32 miljoen… stel je zou hiermee veel kunnen betekenen voor de thuiszorg, het orkest, de opera de bieb, het schoolonderhoud, die alle ook in nood verkeren… stel…. Wat ligt dan dichter bij de gemeentelijke taak? Stel, dat we nu eerst eens even op de rem gaan staan als overheid en kijken wat het visitekaartje waard is voor de rest van Twente, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties? Stel dat je nu eens met je opgeklopte politieke retoriek niet met de neus vooraan ging staan…. Ik zou er bijna weer vertrouwen in de politiek van terugkrijgen. Ik geloof het niet. Ik ben de hoop op voldoende gezond verstand daar al een tijdje vrijwel kwijt